Türkiye İklim Bölgelerinin Hiyerarşik Kümeleme Yöntemi ile Belirlenmesi

Authors : Elçin KARTAL, Cem İYİGÜN, Fidan M FAHMİ, Ceylan YOZGATLIGİL, Vilda PURUTÇUOĞLU, İnci BATMAZ, Gülser KÖKSAL, Murat TÜRKEŞ

Pages : 13-25

View : 15 | Download : 4

Publication Date : 2011-07-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)'ne göre yerküre ısınmaktadır. Bunun nedeni atmosferdeki CO 2 ve diğer sera gazı birikimlerindeki artıştır. Küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliğinin etkisi deniz seviyesinin yükselmesi, buzulların erimesi, iklim bölgelerinin sınırlarının değişmesi, meteorolojik olaylar ve buna bağlı doğal afetlerin artması gibi bölgesel ve zamansal olarak değişik biçimlerde ortaya çıkmaktadır (Türkeş vd. 1999a; Türkeş, 2008). İklim değişikliğini klimatolojik ve meteorolojik verinin analizi ile incelemek mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada tüm dünyada görülen iklim değişikliğinin, Türkiye'nin daha önce belirlenen iklim bölgelerinin sınırlarına olan etkisini incelemek amaçlanmıştır. Türkiye Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nün farklı istasyonlarda 1950-2006 yılları arasında kaydettiği yağış ve çeşitli sıcaklık (ortalama, minimum, maksimum vb.) verilerine bir dizi ön işlem yapıldıktan sonra 'hiyerarşik kümeleme analizi' uygulanmıştır. Sıcaklık ve yağış değişkenlerinin farklı niteliklere sahip olması nedeniyle veriler standartlaştırılarak çok değişkenli kümeleme analizi ele alınmıştır. Çalışmada uygulanan hiyerarşik kümeleme yöntemleri, dört farklı uzaklık tanımını içeren tek bağlantı, ortalama bağlantı, tam bağlantı ve Ward yöntemleridir. Bu yöntemlerin kullanılmasıyla elde edilen kümelerin kararlılıklarının test edilebilmesi için yöntemler 1950-2006 ve 1970-2006 yılları arasında olmak üzere iki farklı zaman dilimi için uygulanmıştır. Yöntemlerden Ward yönteminin daha kararlı ve anlamlı kümeler oluşturduğu gözlemlenmiştir. Ward yöntemi sonucuna göre sıcaklık ve yağış özellikleri bakımından Türkiye'de yedi iklim bölgesi bulunduğu söylenebilir. Ancak bu iklim bölgeleri önceden bilinen bölgelerden farklıdır.
Keywords : Hiyerarşik kümeleme yöntemi, Öznel değerlendirme, Türkiye iklim bölgeleri