Nesnel Göstergeler Kullanılarak Kentlerin Yaşam Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi

Authors : Ayse Nilay Evcil, Gülay Başarir Kiroğlu

Pages : 277-286

View : 15 | Download : 26

Publication Date : 2002-08-16

Article Type : Conference Paper

Abstract :Şehir planlama bilimi açısından bakıldığında yaşam kalitesi, daha yaşanılabilir ve sürdürülebilir mekanlar planlanması, mevcut kaynakların daha hakça dağıtılması, göç araştırmalarına ve firma yer seçimine yeni bir boyut katması gibi başlıklar da planlamaya katkı sağlamaktadır. İçinde bulunduğumuz bu yeni bin yılda kalitenin kişisel bir beğeni ölçütü olmaktan çıkarak toplumsal içerik kazanması da yaşam kalitesi araştırmalarının önemi ve gelişimini arttırmıştır. Artık pek çok ülkede periyodik yapılan araştırmalar arasında yer alan yaşam kalitesi kavramı, ülkemizde henüz yeni bir kavramdır. Uzun vadeli yararlar sağlamak için bu konuda hızla ve geniş çapta araştırmalar yapmaya gerek vardır. Bu çalışmada, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından yerleşmelerin kademelenmesi araştırması ile belirlenen bölgelerden İstanbul, Ankara ve İzmir bölgeleri örnek alınmış ve bu bölgelere dahil olan kentsel alanlarda nesnel göstergelere dayanarak kentlerin yaşam kalitesi açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Literatürde yer alan kentsel yaşamla ilgili belirli bir grup nesnel göstergeye faktör analizi yöntemi uygulanarak veri seti küçültülmüş ve faktörlerin oluşturduğu skorlara göre yaşam kalitesi açısından kentlerin elde ettiği değerlerin en yüksekten en düşüğe doğru sıralanması sağlanmıştır. Bu sıralamada İstanbul ilk sırada yer alırken, Isparta’nın sıralamada en sonra yer aldığı görülmüştür. Özellikle nüfus bakımından kalabalık olan kentlerin, bireylere daha seçenekli ve renkli bir yaşam sunması, buna karşılık nüfusça kalabalık olmayan kentlerde hizmetlerin daha sınırlı kalmasının sıralamada etkili olduğu gözlenmiştir. Araştırmada, faktör analizi uygulaması sonucunda beş faktör grubu belirlenmiş ve bu faktörlerin toplam varyansın %83’ünü açıkladığı görülmüştür. Buna göre, birinci faktör grubunu oluşturan sosyal-kültürel ve sağlık faktörlerinin, kentsel yaşam kalitesine en çok etki eden değişkenlerden oluştuğu belirlenmiştir. Diğer kentsel hizmetlerin içinde sağlık ve sosyal-kültürel olanakların başta gelmesi gündelik yaşamda bu hizmetlere verilen önemi ve eksikliğini göstermektedir.
Keywords : Yaşam Kalitesi, Nesnel Göstergeler, Faktör Analizi