Havacılıkta Nepotizm: Düşük Maliyetli Havayolu Şirketlerinde Çalışan Kabin Ekipleri Üzerine Bir Araştırma

Authors : Mustafa Kemal Yılmaz, Furkan Güran Onan, Merve Günnar

Pages : 59-74

Doi:10.25203/idd.1570313

View : 52 | Download : 56

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmanın temel amacı, havacılık sektöründe kabin ekiplerinin kayırmacılık (nepotizm) algılarının, çalışanların demografik özelliklerine göre nasıl farklılık gösterdiğini incelemektir. Akraba kayırmacılığı olarak tanımlanan nepotizm, iş ortamında çalışan motivasyonu, örgüt kültürü ve performans üzerinde önemli etkilere sahiptir. Kabin ekibinin kritik ve müşteri odaklı rolü göz önünde bulundurulduğunda, çalışanların kayırmacılık algılarının ve bu algıların demografik gruplara göre nasıl değiştiğinin anlaşılması, Türkiye’deki havayolu şirketlerinin örgütsel dinamiklerine dair önemli bilgiler sunmaktadır. Tasarım/Yöntem: Çalışma kapsamında Türkiye’deki düşük maliyetli havayolu şirketlerinde görev yapan 389 kabin personeli ile bir anket gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların kayırmacılık algılarını ölçmek için Abdalla (1998) tarafından geliştirilen ve 17 maddeden oluşan, tek boyutlu bir nepotizm ölçeği kullanılmıştır. Katılımcılardan yaş, cinsiyet, çalışma süresi, eğitim durumu ve şirketteki pozisyonları gibi demografik bilgiler toplanmıştır. Demografik değişkenler ile kayırmacılık algıları arasındaki anlamlı ilişkileri belirlemek için Bağımsız T-Testi ve ANOVA testleri uygulanmıştır. Sonuçlar: Çalışmanın sonuçları, genel olarak kabin ekiplerinin kayırmacılık algılarının görece düşük olduğunu göstermektedir. Ancak, bazı demografik değişkenler temelinde anlamlı farklılıklar gözlenmiştir. Özellikle, teknik bilgi, beceri ve uzmanlık gerektiren pozisyonlarda çalışanların kayırmacılık algılarının daha düşük olduğu saptanmıştır. Buna karşılık, daha az uzmanlık gerektiren alanlarda çalışanların kayırmacılık algılarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar, havacılık sektöründe çalışanların görev yaptıkları pozisyon ve uzmanlık düzeylerine göre kayırmacılık algılarının değiştiğini ortaya koymaktadır. Uygulama Çıkarımları: Çalışmanın bulguları, havayolu yönetimi ve insan kaynakları profesyonelleri için önemli uygulama önerileri sunmaktadır. İlk olarak, kabin ekiplerinin kayırmacılık algılarının nispeten düşük olması, bu sorunun yaygın bir sorun olmadığını göstermekle birlikte, özellikle teknik olmayan pozisyonlarda bu algının var olabileceğini göstermektedir. Organizasyonlar, işe alım, terfi ve görev dağılımı süreçlerinde şeffaflığı artırmalı ve kayırmacılığa karşı duyarlı pozisyonlar için önlemler almalıdır. Açık ve liyakate dayalı değerlendirme kriterlerinin uygulanması ve örgütsel kararların adilliği konusunda iletişimin artırılması, kayırmacılık algısının olumsuz etkilerini azaltabilir. Özgün Değer: Bu çalışma, özellikle kabin ekipleri bağlamında, havacılık sektöründe kayırmacılık algılarını inceleyen nadir çalışmalardan biridir. Geçerliliği ve güvenilirliği kanıtlanmış bir ölçek kullanılarak ve geniş bir örneklem üzerinde anket yapılarak, demografik faktörlerin kayırmacılık algıları üzerindeki etkilerine ilişkin değerli ampirik kanıtlar sunulmaktadır. Çalışmanın küresel ve kritik öneme sahip havacılık sektörüne odaklanması, bulguların önemini artırmakta, benzer hiyerarşik ve müşteri odaklı rollere sahip diğer hizmet sektörlerine uygulanabilir öneriler sunmaktadır.
Keywords : Kayırmacılık, Havayolu, Havacılık, Kabin Hizmetleri, Kabin Memuru