Hac Yolunda Bir Bâbür Prensesi

Authors : Nadir KARAKUŞ

Pages : 17-40

Doi:10.21798/kadem.2022.108

View : 20 | Download : 32

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :1526’da Hindistan’da kurulan üçüncü büyük Türk Sultanlığı Bâbürlüler, yetiştirdikleri hanedan hanımları ile de ön plana çıkmışlardı. Kitap telif edecek kadar kabiliyetli, şiir yazacak kadar duygu dünyası geniş olan bu hanımlar içinde dönemin en önde tasavvufî hareketi olan Çiştilik yoluna intisap edenler dahi çıkmıştı. Şâir, müellife ve kitap sahibi kişiliği ile ön plana çıkan Bâbür Şah’ın kızı ise daha farklı özellikleri ile de karşımıza çıkar. Gülbeden ismi ile anılan bu Bâbürlü Hanım, abisi Hümâyun Şah’ın zorlu geçen ve on beş yıl kesintiye uğrayan iktidar mücadelesinde ona destek olmaya çalışmıştı. Onun ölümü ile aynı desteği yeğeni Ekber Şah’a da gösteren Gülbeden Begüm, bu süreçte Bâbür İmparatoru’nun içine saplandığı sapkın dinî yönelişlerde de ona çıkış kapıları aralamaya çalışmıştı. Bunun için düzenlenen renkli ve kalabalık bir hac yolculuğunun içinde yer alan Gülbeden, Gucerât sahillerinden Cidde’ye oradan da Mekke’ye ulaşmıştı. Dönüş yolu sancılı olmuş, Aden’de bindikleri geminin batması ile Osmanlı idaresindeki bu şehirde yaklaşık bir yıl geçirmişti. Bu olaylar zinciri Gülbeden Begüm ve diğer Bâbürlü hanedan hanımları ile Osmanlı saray hanımlarının mukayesesini ortaya çıkarmıştı. Osmanlılarda aynı tarihlerde padişah hanımları devlet yönetiminde etkili olup, sultanları zor durumda bırakmış, Bâbür hanımları ise daha çok kültürel ve sosyal faaliyetlerle hayatlarını sürdürmüşlerdi. Haliyle bu makalede her iki devletin de bu açılardan mukayese edilmesi incelenmiştir.
Keywords : Osmanlılar, Babürlüler, Saray Hanımları, Gülbeden Begüm, Aden