Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkülerde `Çocuk Gelin` Gerçeği

Authors : Sena Demirci, Sibel Paşaoğlu

Pages : 333-362

Doi:10.21798/kadem.2024.155

View : 95 | Download : 124

Publication Date : 2024-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Erken yaşta evlilik, dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye’de de karşılaşılan ve geçmişten günümüze uzanan bir sorundur. Bu sorun, kız çocuklarının duygusal, fiziksel ve psikolojik açıdan evliliğe hazır olmadan evlendirilmesi şeklinde açıklanabilir. Çocuk gelin gerçeğinin altında yatan birçok faktör bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi kimi geleneksel toplumsal cinsiyet rolleri ve bu rollerden doğan toplumsal cinsiyet eşitsizlikleridir. Müzik, toplumların inançlarını, normlarını ve kültürel değerlerini nesilden nesile aktaran önemli bir araçtır. Türk Halk Müziği de içinde bulunduğu kültürel ortamın etkisiyle şekillenmekte ve toplumsal bir ifade aracı olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Türk Halk Müziği arşiv türkülerinde çocuk gelin gerçeğinin nasıl işlendiğini ortaya çıkarmak hedeflenmiştir. Türküler etno-müzikal kodlar üzerinden analiz edilmiş ve toplumsal cinsiyet ve roller açısından değerlendirilmiştir. Kadın ve erkek ağzı türküler ayrı ayrı ele alınarak çocuk gelin gerçeğine yaklaşımları karşılaştırılmış, türkülerin benzerlik ve farklılıkları belirlenmiştir. Bu bağlamda türkülerden elde edilen etnomüzikal kodlar çerçevesinde çocuk gelin gerçeğinin kadın ağzı yakarış/ çaresizlik konulu türkülerde; erkek ağzı aşk/sevda konulu türkülerde işlendiği, kimi kadın ağzı türkülerin erkek ağzı türkülerle, kimi erkek ağzı türkülerin de kadın ağzı türkülerle benzerlik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Toplumsal Cinsiyet, Çocuk Gelin, Türkü, Repertuvar, Toplumsal Rol