OSMANLI HALKLARININ MEHDÎLİK ALGISI VE MÜSLÜMAN TEBAA TARAFINDAN BU ALANDA YAZILAN ESERLER BAĞLAMINDA KURTARICI BEKLENTİSİNİN SOSYO-POLİTİK BAĞLANTILARI

Authors : Mahmut ÇINAR

Pages : 216-239

Doi:10.18317/kader.73501

View : 23 | Download : 13

Publication Date : 2016-02-03

Article Type : Other Papers

Abstract :Altı yüzyıl gibi hükümranlık süresi, uzun bir zaman dilimine yayılan Osmanlılar dönemi, Mehdîlik literatürü alanında çok da zengin değildir. Bu durumun Mehdîlik konusunun sosyo-psikolojik ve sosyo-politik bağlantılarıyla doğrudan alâkalı olduğu düşünülmektedir. Bununla beraber, hem var olan bilgileri nakletme hem de yeniden telif etme yöntemiyle bu alanda bir kısım çalışmaların kaleme alındığında da kuşku yoktur. Özellikle Osmanlıların Duraklama Dönemi sonrası ve XX. yüzyılda dağılma sürecine girmesiyle, bu konu sâir zamanlara göre daha çok önem kazanmıştır. Bu makalemizde Osmanlılar döneminde Mehdîlik ve kurtarıcı inancı konusunda yazılan eserlerden örnekler alınacak, bunlar arasından duraklama ve dağılma dönemlerinde yazılanlarından öne çıkanlar örnek alınarak değerlendirilecektir. Çalışmamızda Osmanlı halklarından İslâm dışındaki çeşitli din ve inanç mensuplarının “kurtarıcı beklentisi” etrafındaki çabaları dışarıda tutularak, sadece Müslüman tebaanın Mehdîlik konusunda kaleme aldığı literatür bağlamında tespitler yapılmaya çalışılacaktır.
Keywords : Mehdîlik Literatürü, Kurtarıcı İnancı, Osmanlılar, Kurtuluş Teorileri, Osmanlı Tarihi, Yazma Eserler