MÜTEAHHİRUN DÖNEMİN BİR MÜTEFEKKİRİ OLARAK SADRUŞŞERÎA ES-SÂNÎ’NİN İLMÎ KİŞİLİĞİ VE KELÂMI YENİDEN DÜZENLEME ÇABASI

Authors : Kenzhebek Chyıbylov

Pages : 125-149

Doi:10.18317/kader.67075

View : 24 | Download : 17

Publication Date : 2017-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Sadruşşerîa, İslam düşüncesinde özgün eserler ortaya koyabilme başarısını gösteren bir isimdir. O, aklî ve felsefî ilimlerden mantık, kelâm ve astronomi ilimlerini içeren Ta’dîlu’l-Ulûm adlı ansiklopedik bir kitap yazmıştır. Kaynaklar Sadruşşerîa’nın, usûl ve fıkıhta olduğu kadar, hadis, tefsir, mantık, kelâm, felsefe, matematik, geometri, astronomi, sarf, nahiv, lügat, edebiyat ve belagat ilimlerinde uzman olduğunu belirtir. Sadruşşerîa, söz konusu eserinde kelâm ilminde pek rastlanılmayan bir girişimde bulunarak tasavvufî konulara geniş yer vermiştir. O, Tasavvufu kelâm ilminin konuları içine alma girişimiyle Hâris el-Muhâsibî’nin geleneğini gündeme getirmiştir. Sadruşşerîa’nın tasavvuf ilmine olan bu tavrından, özellikle felsefe ve mantığı Hanefî-Mâturidî kelâm ve usûl ilmine dâhil etmesinden dolayı onu bu ekolün Gazzâli’si olarak görmek de mümkündür. Makalemizde onun mantık, astronomi, tasavvuf, edebiyat alanlarındaki ilmi kişiliği ve kelâm ilmini yeniden düzenleme çabası ele alınmıştır.
Keywords : Sadruşşerîa, Tadîl, Tavdîh, vicdân, düzenleme