Ebu Hanîfe'de İnsan Hürriyeti

Authors : Şerife ÖZKETEN

Pages : 178-197

Doi:10.17050/kafkasilahiyat.811242

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2021-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Ebû Hanîfe’nin (ö.150/767) insan hürriyetine ilişkin görüşleri incelenmiştir. Ebû Hanîfe’nin insan hürriyeti konusuyla ilgili kendisinden sonra gelen âlimlere etkisi Allah-insan ilişkisi bağlamında değerlendirilmişir. İzahı ve çözümü zor olan insan hürriyetinin Ebû Hanîfe’nin görüşleri çerçevesinde incelenmesi meseleye aydınlatıcı bir ışık tutulacaktır. İnsan hürriyeti hem insanla hem de Allah’ın kudretiyle yakından ilgilidir. Bu sebeple konuyla ilgili açıklayıcı bir neticeye ulaşabilmek için Allah ve insanla ilgili yönü birlikte ele alınmalıdır. Ortaya çıkan temel soru; Allah’ın mutlak irâdesinin yanı sıra insanın irâde hürriyeti olup olmadığı, şayet var ise bu irâdenin boyutunun ne olduğudur. Bu bağlamda insan hürriyeti meselesi ilahî kudret sıfatı üzerinden ele alınmış, insan irâdesi, sorumluluğu ve insanın fiillerinde etkisinin olup olmadığı çerçevesinde tartışılmıştır. Ebû Hanîfe’nin insan hürriyetiyle ilgili görüşleri Ehl-i Sünnet inancının korunması, bidat ve sapkın düşüncelerin önüne geçmesi bakımından dikkat çekicidir. Yöntem olarak literatüre dayalı deskriptif bir çalışma alanını kapsayan araştırmamız; insanın sorumluluğunun boyutunu ele alması bakımından önem taşımaktadır.
Keywords : Kelam, Ebû Hanîfe, Hürriyet, İrade, Kesb