Salih Baba Dîvanı’nda Dini Duygu Motifleri

Authors : Gülsüm Çoldur, Doç Dr Fatih Kandemir

Pages : 120-147

Doi:10.17050/kafkasilahiyat.1565861

View : 280 | Download : 163

Publication Date : 2025-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Tasavvuf ve tekke edebiyatının en önemli temsilcilerinden biri olan Tüfekçizade Salih Baba, XIX. yy’ın sonları ile XX. yy’ın başlarında yaşamış ve Pîr-i Sâmî (k.s.) ‘ye intisab ederek tasavvuf yoluna girmiş olan bir zattır. Salih Baba, Nakşbendiyye tarikatının Halidiyye koluna mensuptur. Salih Baba’nın tekkede bulunduğu sırada bir anda varidatla dolarak söylediği şiirlerden oluşan bir dîvanından başka günümüze değin ulaşan bir eseri bulunmamaktadır. Salih Baba’nın şiirleri üzerinde, tasavvuf alanında bazı çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, din psikolojisi alan yazınında dîvanın taşıdığı dini duygu muhtevasını ortaya koyabilecek çalışmalar henüz yapılmış değildir. İşte böyle bir ihtiyaçtan hareketle bu çalışmada; Salih Baba’nın ölümünden sonra bir araya getirilen şiirlerinden oluşan dîvanındaki bazı şiirler ele alınarak bu şiirlerde dini duygunun tezahürleri incelenmiştir. Bu bağlamda, şiirlerde değinilmiş olan dini duygu motifleri, din psikolojisi ve tasavvuf psikolojisi literatüründen faydalanılarak irdelenmeye çalışılmıştır. Araştırmada dîvanda geçen korku, umut, şükür, sabır, haset, kibir, riya, ucb ve dedikodu gibi dini duygular ele alınmıştır.
Keywords : Din Psikolojisi, Dini duygu, Salih Baba, Dîvan