SEKT (FIRKA) TİPİ DİNİ ORGANİZASYONUN ÖRNEĞİ OLARAK HARİCİLİK HAREKETİNE SOSYOLOJİK BİR BAKIŞ

Authors : Hüsnü Ezber BODUR

Pages : 25-53

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2007-12-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyal bilimsel arastırmalarda kavramların önemli analitik araçlar oldugu bilinmektedir. Bu baglamda Din Sosyolojisi alanında, dinî olusum ve hareketlerin organizasyonunun analizine yönelik olarak çesitli tipler olusturulmustur. Bu yazıda, slam tarihinde belki fırkaya karsılık gelebilecek, ancak ondan farklı sekt tipi dini formasyonun sahip oldugu tanımlayıcı karakteristikleri çerçevesinde, slamın erken döneminde olusmaya baslayan ve Hz. Ali (656-61) ile Muaviye (661-80) arasında cereyan eden Sıffîn Savasında (656-57) ortaya çıkan haricîlik hareketi analiz edilecektir. Son onlu yıllarda haricîlige olumlu bir imaj kazandırma yolunda, bazı Arap yazarları, entelektüelleri ve bilim adamları arasında haricîligi yeniden yorumlamaya yönelik çabaların oldugu görülmektedir. Böyle bir girisim, mensubu bulundugu fırka ya da sektin görüslerinin dogru oldugunu ve bunun dısındakilerin “heretik”ler olarak yanlıslıgını ispatlamaya çalısan heresiyografi yazarlarını hatırlatmaktadır. Ancak bu makalede kutsal metinlerin literal (lafzi) yorumuna dayalı öte dünyaya yönelik mükâfatlara vurgu yapan fundamentalistik karakterli hâricîlik, bilimsel çerçevede ele alınacaktır. Böylece bu sosyal bilimsel yaklasım yönetime, çevreye ve kendi görüslerini paylasmayanlara düsman olan aynı zamanda siddet ve terörü mesrulastıran Harici hareketini dogru anlamaya katkıda bulunabilir. Harici hareketinin toplum saglıgını tehdit edici yönünü belirttikten sonra, bunun günümüzdeki siyasal slamcı hareketler ve kökten dinci radikal slamcı olusumlar üzerindeki etkisi anlasılmıs olacaktır.
Keywords : Haricilik, Fırka, Sekt, Köktendincilik, Heresiyografi