İmâm Şâfiî’de Şer’î Delillerin Teâruzu ve Çözüm Yolları

Authors : Ahmet TEMİZKAN

Pages : 97-125

Doi:10.35209/ksuifd.558259

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :İmam Şâfiî'ye göre, şer’î hükümler konusunda kesin ve güvenilir bilgi sağlayan kaynaklar/cihetü'l-ilm, Kur'an, Sünnet ile icmâ ve kıyastır. Şer’î delillerin birbiriyle uyumu ve aralarında yaşanacak ihtilafı giderme, Şâfiî’nin eserlerinde önemli bir yer tutmaktadır. O, eserlerinde teâruz kavramını çoğunlukla ihtilafu’l-hadis kavramına müteradif kullanmaktadır. Şâfiî, muhtelif/ihtilaf kavramlarıyla, aralarında cem’ imkânı bulunmayan hadislerin çatışmasını kastetmektedir. Şâfiî, zahirde birbiriyle çatışan ve te’lifi imkân dâhilinde olan deliller için “cem’ ” kavramı yerine "isti’mâlu’d-delileyn" ya da "İmdâu’d-delîleyn" ifadelerini kullanırken, buna karşın uzlaştırılamayan deliller için ise,“ıskatu/tarhu/ta’til-ü ehadi’d- delîleyn ” tabirlerini kullanmaktadır. Şâfiî, ihtilafı gidermede sırasıyla cem’, nesh ve tercih yollarına başvurmaktadır. O’na göre nesh ve tercih, hakiki; cem’ ise zahiri ihtilafı giderme yoludur.
Keywords : Şerî delil, İhtilaf, Teâruz, Cem, Nesh, Tercih, Iskat