İslâm Savaş Hukûkunda Nefîr-i Âmm (Genel Seferberlik)

Authors : Alimcan BUĞDA

Pages : 353-384

Doi:10.35209/ksuifd.626888

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâm savaş hukukunda cihâd konusu içinde önemli konumu teşkil eden nefîr-i âmm, İslam hukukçularının “Cihâd, Siyer ve el-Ahkâmu’s-Sultâniyye” gibi başlıklar altında inceledikleri önemli bir kavramdır. Prensip olarak barışı tercih ve teşvik eden İslâm dini savaşa ancak zorunlu ve gerekli durumlarda izin vermektedir. Âlimler, Kur’ân ve Sünnetten yola çıkarak Cihâd ve Nefîr-i âmm ilânı için birtakım şartlar ve durumlar belirlemişlerdir. Türkçede “seferberlik” kavramına karşılık gelen “nefîr” terimi, devlet başkanının nefîr-i âmm (genel seferberlik) ilan etmesiyle, Cihâd’ın farz-ı kifâye olan türünden farz-ı ayin olan türüne dönüşür. Bu ilân neticesinde Müslüman toplum, kadını-erkeği, çocuğu-ihtiyarı, fakiri-zengini, kısacası tüm fertleri ile söz konusu genel seferberliğe iştirak etmek ve üzerine düşen vazifeyi yapmak zorundadır. İlk örneği Hz. Peygamber zamanında gerçekleştirilen Tebük seferinde görülen nefîr-i âmm’a, Müslümanlar tarihi süreçte zorlu ve zorunlu savaşlar ile sıkıntılı durumlarda başvurulmuştur. 
Keywords : İslâm hukuku, cihâd, savaş, farz ı ayn, nefîr i âmm