Hâss Lafzın Beyanı Konusunun Mezhep Farklılıklarına Etkisi

Authors : Nuri KAHVECİ, Fatih KUŞ

Pages : 279-306

Doi:10.35209/ksuifd.774366

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâm hukukunun asli kaynakları Kur’an ve sünnet olmakla birlikte bu kaynaklarda geçen lafızların hükme delaletleri hususunda fakihler arasında yöntem farklılıkları mevcuttur. Fıkıh usulünde mevcut olan iki ana metodun farklılığını da gösteren bu husus özellikle Hanefîler ile diğerleri arasında daha açık bir şekilde kendini göstermektedir. Bu yöntem farklılıklarından biri de hâss lafızların beyanıyla ilgili meseledir. Fukaha metodu olarak da isimlendirilen Hanefî usul anlayışına göre haber-i vahid olan hadisler sübut açısından zan ifade ettikleri için mutlak lafızların beyânında delil olarak kullanılsa bile, manaya/hükme delaleti kat’î olan hâss lafızları beyân edemeyeceği kabul edilmiştir. Mütekellimin metodu olarak bilinen yönteme göre ise hâss lafızları kendisinden daha düşük konumda bulunan haber-i vahidle beyân edileceği esası kabul edilmiştir. Bu yöntem farklılığı fürû fıkha da tesir etmiş, farklı hükümler ortaya konmasında etkili olmuştur. Bu çalışmada hâss lafzın beyânı meselesinde bu iki farklı yöntemin fürû fıkha yansıması örnekler özerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Hâss Lafız, Beyân, Mânâ, Delâlet, Hüküm
Keywords : Hâss lafız, beyan, mana, delalet, hüküm