The Example of Hagop Ekızıan’s Mıgratıon From The Ottoman Empıre to Amerıca

Authors : Mehmet BİÇİCİ

Pages : 201-220

Doi:10.33437/ksusbd.468968

View : 13 | Download : 15

Publication Date : 2019-04-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Türklerin Anadolu hâkimiyetini sağlamasından sonra Ermeniler önce Selçukluların daha sonra da Osmanlı Devleti’nin hâkimiyeti altına girmiştir. Ermeniler Türklerin hâkimiyeti altında hoşgörü ve adalet ortamında yaşamıştır. Ermeniler ile Türkler aradaki din farkı olmasa birbirinden farkı yok denecek gibidir. Birbirleriyle etkileşimleri ve yakın münasebetleri olmuştur. Bu durum Türkler ve Ermeniler arasında bir güven ortamı tesis etmiştir. Fakat Osmanlı Devleti’nin zayıflaması, batılı devletlerin şark politikası ve bunun sonucu olarak azınlıkları özellikle de Ermenileri isyana teşvik etmeleri ile XIX. yüzyılın sonlarına doğru Ermeniler yaşadıkları yerlerde isyan etmeye başlamıştır. 1820’lerde Osmanlı topraklarına gelen Amerikalı misyonerler özellikle eğitim ve sağlık alanında aktif olup Protestanlık Mezhebi’ni yaymak istemiştir. Osmanlı Devleti XIX. yüzyıl ortalarında Protestan Ermeni Milleti’ni tanımıştır. Osmanlı Devleti tebaası olan Ermenilerin Amerika’ya göçünde misyonerler Osmanlı Devleti’ndeki faaliyetleriyle bunun adeta alt yapısını hazırlamıştır. Ermeni vatandaşlardan bir kısmı Amerika’ya göç ederek Amerikan vatandaşlığını almıştır. Bunun nedeni ise 1830 Amerikan-Türk Ticaret Antlaşması’ ndan doğan haklardır. Bu antlaşmaya göre Amerikan vatandaşı olanlar Osmanlı mahkemelerinde yargılanamıyor ve vergiden muaf oluyordu. Hatta Ermeniler çıkardıkları isyanlarda da bu antlaşmayı bir koruma kalkanı olarak kullanıyordu. Zengin bir tüccar olan Agob İkizyan adlı Ermeni de Osmanlı tebaasından Amerikan vatandaşlığına geçerek bu imtiyazlardan yararlanma yoluna gitmiştir. Ermenilerin işledikleri suçlar karşısında himayeci bir tavır takınan Amerika ile Osmanlı Devleti arasında tabiyet sorunu gerginliklere neden olmuştur.
Keywords : Göç, Ermeni, Amerika, Agob İkizyan, Osmanlı, Vatandaş