"Balbal" Sözcüğüne Artsüremli Bir Bakış

Authors : Ertuğrul KAYA

Pages : 168-178

Doi:10.33437/ksusbd.620747

View : 10 | Download : 65

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hun ve Göktürk dönemlerinden beri “balbal” sözcüğü kullanılmaktadır. Balbal Türk kültürünün önemli maddi miraslarındandır. Bugüne kadar balbal sözcüğünün gerçek anlamı tam olarak açıklanamamıştır. Sözcüğün Moğolcadan Genel Türkçeye geçtiği görüşü hakimdir. “Balbal” sözcüğünün herkesçe bilinen anlamının nasıl oluştuğu ve sözcüğün artsürem içerisindeki ses değişimleri çalışmamızın temelini oluşturmaktadır. Ses değişimlerini artsürem içinde değerlendirdiğimiz “balbal” sözcüğünü etimolojik açıdan yeni bir okuma ile anlamlandırma önerisinde bulunuyoruz. Balbal sözcüğünün basit bir sözcük olmadığını, bir ikilemenin kalıplaşmasıyla ortaya çıktığını ve Genel Türkçeye ses değişimi olmadan Çuvaş lehçesinden geçmiş olduğunu belirtiyoruz. Buna bağlı olarak balbal sözcüğünün Genel Türkçede; “başbaş / baş-baş” şeklinde okunup anlamlandırılabileceğini ileri sürüyoruz. Bu sayede “balbal” sözcüğünün anlamındaki bulanıklığın giderileceğine inanıyoruz. Sözcüğün Genel Türkçedeki “baş” sözcüğü ile yorumlanması, tarihi sözcüğün gerçek anlamına yaklaşılmasında bir adımdır. Etimolojik olarak incelenen sözcüğün, arkeoloji ve tarih çalışmalarında da faydalı olmasını umuyoruz.
Keywords : balbal, dikili taş, heykel, taş heykel, etimoloji