Alanya (Antalya) Yer Adlandırmalarında Renklerin Yeri

Authors : Serdar BULUT

Pages : 1310-1333

Doi:10.33437/ksusbd.1211465

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Antalya’nın tarihi dokusu ile öne çıkan ilçelerinden Alanya’nın yerleşim halinde olan birçok köy, mahalle, mevki, cadde, sokak gibi sürekli yerleşim yerleri ile yayla, vadi, dağ, koy, sahil gibi geçici yerleşim yerleri ve çeşme, mezarlık, köprü, kule gibi mimari olarak yapılan yerleşim yerleri mevcuttur. Bu yerleşim yerlerinin hepsinin kendine toponomi açısından bakılırsa kendine has adları mevcuttur. I. Alaaddin Keykubad’ın fethettiği ve adını verdiği Alanya’nın yer adları noktasında Türkçe adlandırmalar önemli yer tutmaktadır. Alanya’da yer adlarının çoğunun boy, sülale veya aile adı olduğunu söyleyebiliriz. Bunların yanında bitki adları, hayvan adları, dinsel adlar, coğrafi adlar, renk adları vb. birçok adlandırma yer almaktadır. Tüm bu adları toplayınca toplamda Alanya’da 600 civarı ad karşımıza çıkmaktadır. Renkler, Türkçe yer adlarında önemli bir katmanı oluştururlar. Tarihî metinlerden itibaren renklerden yer adı verme geleneğinin izlerini sürmek mümkündür. Türkçenin ilk yazılı belgeleri sayılan Orhun Yazıtlarında ak insert ignore into journalissuearticles values(ak termel “Ak Termel ırmağı” T I/25);, kara insert ignore into journalissuearticles values(kara göl “Kara göl” KT K/2);, kök insert ignore into journalissuearticles values(kök tengri “Mavi gökyüzü” K D/1, BK D/2; kök öñ “Kök Ön ırmağı” T I/15); yaşıl insert ignore into journalissuearticles values(yaşıl ögüz “Sarı ırmak” KT D/1, BK D 15); gibi renk sıfatları ile yer adları yapılmıştır. Renk adları, yerleşim bölgesinin arazi durumu, bitki örtüsü ve iklim özelliklerindeki renk unsurlarının ön plana çıkarılarak kullanılmasıyla oluşturulmuştur. Türk lehçelerindeki renk adlarıyla ilgili yapılan araştırmalarda kara, ak, kızıl, yaşıl, ve sarıg’ın her yeri ve her şeyi adlandırmakta yaygınlığını, ikinci sırada yer alan ala, kök, boz ve kır renklerinin ise yalnızca belli nesneleri adlandırmakta kullanıldığı tespit edilmiştir. Alanya’da da yer adlarında kara, ak, yeşil, kızıl, gökçe, sarı adları öne çıkmaktadır. Bu çalışmamızda bu adların üzerinde durarak renk adlarının yer adlandırmasındaki önemine dikkat çekmeye çalışacağız. İlgili adları analiz ederek oluşum şekillerini dilbilimsel olarak ortaya koyacağız
Keywords : Yer adları, Renkler, Renk Adları, Antalya, Alanya, Place Names, Colors, Color Names