SCHWARTZ’IN DEĞERLER SINIFLANDIRMASINA GÖRE DÎVÂNU LUGÂTİ’T TÜRK

Authors : Melike Somuncu

Pages : 207-218

Doi:10.33437/ksusbd.1495995

View : 44 | Download : 29

Publication Date : 2024-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Değer, eğitim, sosyoloji gibi alanlar başta olmak üzere farklı disiplinlerce ele alınan ve yaşamın birçok noktasında da konumlanan önemli bir kavramdır. Öyle ki toplumlarda nesilden nesile aktarılabilen tarihsel bir zemine ihtiyaç duyarak şekillenebilen değerler ortak bir kültür mekanizmasıdır. Schwartz’ın sınıflandırmasına göre değerler, güç (power), başarı (achievement), hazcılık (hedonism), uyarılım (stimulation), öz yönelim (self direction), evrenselcilik (üniversalizm), iyilikseverlik (benevolence), geleneksellik (tradition), uyma (conformity), güvenlik (security) şeklinde on ayrı başlıkta ve temadadır. Kültürün bir parçası olan değerler, toplumun varlığının sürdürülmesinde önem arz etmesi bağlamında Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün toplumu ilgilendiren her noktası ile birebir ilgilendiği bilinmektedir. Bu çalışmada Schwartz’ın değerler sınıflandırması esasında Türklük biliminin en önemli kaynaklarından olan Dîvânu Lugâti’t-Türk değerlendirilerek metnin tamamında gerek şiir gerek atasözü gerekse sözcük bağlamında birçok malzeme barındırdığı tespit edilmiştir. Bu malzemeler ışığında eserde verilen sosyolojik tüm iletiler incelenmiştir. Türk topluluklarının sosyal hayatlarından ve hayata bakış açılarından bir kesit sunan Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün bir sözlüğün ötesinde olduğu sevgiyi, adaleti, hatta kültürler arası köprüyü kurmada önemli bir kaynakça olduğu görülmüştür.
Keywords : Dîvânu Lugâti\'t-Türk, Schwartz, değerler