Divân u Lugati’t-Türk İle Kumuk Türkçesinin Yalancı Eş Değerler Bakımından Karşılaştırılması

Authors : Türker Bulduk

Pages : 41-77

Doi:10.33437/ksusbd.1549465

View : 19 | Download : 29

Publication Date : 2024-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünyanın en eski kültür dillerinden biri olduğu kabul edilen Türkçe, uzun geçmişi boyunca çok geniş bir coğrafyada konuşulmuş ve bugün çoğu dil hâline gelmiş birçok lehçeye ayrılmıştır. Lehçeleşmeye bağlı olarak ana kütledeki birtakım ses, şekil ve sözcük özellikleri de zamanla farklılaşmıştır. Bu çalışmada Türkçenin lehçelerinden biri olan Kumuk Türkçesi söz varlığı ele alınacaktır. Türkçenin en eski söz varlığı kaynağı olan Divân u Lûgati’t-Türk’teki sözcükler, Kumuk Türkçesi söz varlığı ile karşılaştırılarak anlam farklılaşmasına uğrayan sözcükler tespit edilecektir. Ses ve yapı bakımından aynı olup veya lehçelerdeki düzenli ses denklikleriyle aynı kaynaktan geldiği bilinen fakat anlam itibarıyla birbiriyle hiçbir şekilde örtüşmeyen yalancı eş değer sözcüklerin inceleme bölümünde tespit edileceği bu çalışmada Divân u Lûgati’t-Türk, yalancı eş değerlik kavramı, Kumuklar ve Kumuk Türkçesi hakkında kısa bilgiler de verilmiştir. Kumuk Türkçesinde tespit edilen çok sayıda sözcüğün, Divân u Lûgati’t-Türk’ten günümüze, genellikle anlam genişlemesi yoluyla çok farklı anlamlar kazandığı belirlenmiştir. Divân u Lûgati’t-Türk ile Kumuk Türkçesi arasındaki düzenli ses değişikleriyle nedeniyle şeklen farklılaşan aynı zamanda anlam özellikleri de Divân u Lûgati’t-Türk’teki kullanımlarla hiç örtüşmeyen sözcüklere de çalışmada yer verilmiştir.
Keywords : Söz Varlığı, Yalancı Eş Değer Sözcükler, Kumuk Türkçesi, Divân u Lûgati’t-Türk