NECÂTÎ BEY’İN BELGE KIYMETİNDE BİR GAZELİ VE ŞERHİ

Authors : Lütfi Alıcı

Pages : 491-503

Doi:10.33437/ksusbd.1477257

View : 74 | Download : 59

Publication Date : 2024-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :XV. asır, klasik Türk şiirinin kurucu üstat şairlerinin yetiştiği asırdır. Bu asır şairlerinden Şeyhî mesnevide, Ahmet Paşa kasidede, Necâtî de gazelde üstat kabul edilmişlerdir. Bunlardan aslen Edirneli olan Necâtî Bey, şiirleriyle Kastamonu’da tanınmıştır. Taşradan payitahta ulaşan şiirleri sayesinde önce sarayda daha sonra da şehzadelerin mahiyetinde divan kâtipliği ve nişancılık rütbesiyle devlet görevinde bulunmuştur. Devlet görevinden ayrıldıktan sonraki hayatını edebî sohbet ve meclislerde geçirmiştir. Necâtî Bey’in günümüze ulaşan tek eseri divanıdır. Şiirlerinde deyim ve atasözünü çok kullanması sebebiyle şair, mesel tarzı söyleyişiyle maruftur. Necâtî’nin şiirlerinin diğer bir hususiyeti sade ve âşıkane olmasıdır. Şairin yer yer hayat birikimine dayalı hikemî bir eda ile yazdığı şiirleri de bulunmaktadır. Bunlardan biri şerhe konu olan “sandılar” redifli gazelidir. Gazelin telif rivayetine göre şair bu gazelini hasta iken, ölümüne yakın aile fertlerine, dostlarına ve şiire veda mahiyetinde yazmıştır. Bir veda ve vasiyet şiiri olan bu gazel sebeb-i telifiyle birlikte edebiyat tarihi ve Necâtî Bey için belge kıymetindedir. Makale, Necâtî Bey’in hayatından izler taşıyan “sandılar” redifli gazelinin klasik tarzda yapılan şerhini konu edinmektedir.
Keywords : Klasik Türk şiiri, Necâtî Bey, sebeb i telif, sandılar redifli gazel, şerh