İdeolojik ve Metafor Bağlamda Akademisyen Âşık: Kıraç Ata

Authors : Hüseyin Kürşat Türkan, Ayşe Çelik Kan

Pages : 1246-1255

Doi:10.33437/ksusbd.1480430

View : 69 | Download : 54

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal değişimler; siyasal, sosyal ve ekonomik değişimleri beraberinde getirdiğinden kültürde bundan etkilenmektedir. Kültürün toplumdan bağımsız olmaması bünyesinde barındırdığı birçok unsurun çağa ve olaylara ayak uydurarak değişimini gerekli kılmıştır. Toplumun aynası olan edebi eserlerde bu durum net bir şekilde görülmektedir. Zamanın baskın ideolojik düşünceleri şair ve ozanları da etkileyerek onları dönem olaylarını işleyen şiirler yazmaya sevk etmiştir. Buradan hareketle yazılı ve sözlü unsurlarından şiir, şairin ideolojik yaklaşımlarını doğrudan veya dolaylı olarak okuyan ve dinleyenlere vermektedir. Bu bakımdan şiir, şairin okuyucuların kalbine bir yolculuktur. Şairin düşüncelerini topluma kabul ettirme veya toplumun hissiyatını yansıtma olarak görülen şiir, şairin eylemsel faaliyetidir. Bu yolla kitleleri etkilemekte ve harekete geçmelerini sağlamaktadır. Âşıklık geleneğinde âşık, halkın yaşantısını, derdini, sevincini ve psikolojisini şiirlerinde işleyerek çağın olaylarını yansıttığı gibi bu olayları gelecek nesillere aktarmaktadır. Çalışmada, Âşık Kıraç Ata’nın ideolojik tutumu ve şiirlerinde metafor kullanımına değinilmiş, şiirlerinde ideolojinin olup olmadığı, metaforun nasıl kullanıldığı irdelenerek verilmeye çalışılmıştır. İlgili çalışma “Âşık Kıraç Ata (Ekrem Kıraç)’nın Hayatı Sanatı ve Şiirleri” (Türkan, 2016) kaynağından alıntılar yapılarak hazırlanmıştır. Çalışmada dokuz şiir ideolojik bir sınıflandırmaya tabi tutularak incelenmiş, konuyu özetleyecek mahiyette dörtlükler kullanılarak aşığın satır aralarına sakladığı anlamlar gün yüzüne çıkarılmıştır.
Keywords : İdeoloji, Metafor, Şiir, Âşık Kıraç Ata