Yakub Beg Döneminde Doğu Türkistan Şehirlerini Ziyaret Eden Avrupalı Temsilciler (1865- 1878)

Authors : Aysel Erdoğan

Pages : 1458-1472

Doi:10.33437/ksusbd.1509632

View : 62 | Download : 107

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :XIX. yüzyıl emperyalist politikaların dünya genelinde oldukça etkili olduğu bir dönem olup ticaret bu politikaların önemli bir kolunu oluşturmaktadır. İngiltere, dönemin sanayi ve endüstriyel gelişme bakımından önde gelen ülkelerinden biri olarak önemli sömürgelerinden biri olan Hindistan’daki gücünü korumaya çalışırken bu gücü aynı zamanda Türkistan ile olan ticari ilişkilerini geliştirme noktasında avantaj olarak kullanmıştır. Nitekim bu doğrultuda çok sayıda İngiliz ve Hintli araştırmacı Doğu ve Batı Türkistan şehirlerinin ticari ve ekonomik potansiyelini incelemiş, aynı zamanda bu bölgelerin siyasi ve sosyal durumunu hakkında da bilgi edinmiştir. Doğu Türkistan’da son bağımsız Türk hâkimiyetini kuran Yakub Beg dönemi Rusya için buradaki ticari ve siyasi varlığını sıkıntıya sokan bir dönem olmuştur. Uzun süredir Doğu Türkistan pazarlarında etkin bir şekilde ticaret yapan Rus tüccarların ülkeye girişi ve mallarının satışı konusunda kısıtlamalar getiren Yakub Beg’in bu konuda İngiltere ile daha yakın ticari ve siyasi münasebetler kurduğu ve İngiltere’nin askeri desteğini almak istediği görülmüştür. Yakup Beg’in bu tutumu Kaşgar hâkimiyeti dönemini kapsayan 1865- 78 arasında Kaşgar başta olmak üzere Doğu Türkistan şehirlerinin çok sayıda İngiliz ve Hintli temsilci tarafından ziyaret edilmesini sağlamıştır. Çalışmada Yakub Beg döneminde ticari ve siyasi amaçlarla Doğu Türkistan şehirlerini ziyaret eden ağırlıklı olarak İngiliz, Hintli ve daha sınırlı olmakla birlikte yine bu dönemde bölgeyi ziyaret eden Rus araştırmacılar ve onların çalışmaları ele alınmıştır.
Keywords : doğu türkistan, yakub beg, ingiltere, rusya