Anadolu ve Kafkasya’daki Kaynak Eserlerde Ümmi Kemal

Authors : Erol Öztürk

Pages : 1256-1265

Doi:10.33437/ksusbd.1555568

View : 48 | Download : 67

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’deki kaynaklarda XV. yüzyıl mutasavvıf divan şairi Ümmi Kemal’in Horasan\\\'dan Anadolu’ya geldiği bilgisi vardır. Dağıstan kaynakları Endirey’e bağlı Koyunkala adlı bir köyde doğduğunu, gençlik yıllarını Dağıstan’da geçirdikten sonra askerlik için Anadolu’ya gittiğini kaydeder. Anadolu’da Bolu, Niğde, Karaman ve Manisa gibi şehirlerde adına türbeler inşa edilmiş, hayatıyla ilgili menkıbeler yazılmıştır. Eski Anadolu Türkçesiyle yazdığı Divan’ı dönemin önemli eserleri arasında yer alır. Çok sayıda nüshası tespit edilmiş ve üzerine bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Kumuk bilim adamı Salav Aliyev yapmış olduğu çalışmalarda şairi Kumuk edebiyatının ilk müellifi olarak kabul etmiş, Kafkasya’daki sözlü ve yazılı kaynaklardan tespit ettiği şiirlerini Kumuk Türkçesine aktararak neşretmiştir. Tançolpan dergisinde 2017’de yayınlanan Ummu Kamalsız 600 yıl Turganık Taman adlı yazısı bu konuda kapsamlı ve değerli bir araştırmadır. Bu çalışmada Ümmi Kemal hakkında ülkemizdeki kaynaklarda yer alan bilgiler verilecek daha sonra Aliyev’in Ümmi Kemal’e ait olduğunu kabul ederek eserlerinde yayınladığı şiirler sunulacaktır. Yazıda şairin biyografisine katkı sağlamak için Türkiye’deki kaynaklarda yer almayan bilgi ve belgelerin toparlanması amaçlanmıştır.
Keywords : Ümmi Kemal, Kumuk Türkleri, Salav Aliyev