Geri Dönüşüm ve Sürdürülebilir Kalkınma İlişkisi: Seçilmiş Avrupa Ülkelerinden Kanıtlar

Authors : Serap Bolayır, İlhan Eroğlu

Pages : 301-315

Doi:10.33437/ksusbd.1526893

View : 59 | Download : 54

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşmayı sağlayacak bir üretim modeli olarak görülen döngüsel ekonomi, atık maddelerin geri dönüşüm yoluyla ekonomiye tekrar kazandırılmasıdır. Döngüsel ekonomik sistemdeki 3R yaklaşımı, Recycle (geri dönüşüm), Reuse (yeniden kullanma) ve Reduce (azaltma) aşamalarını temsil etmektedir. Dolayısıyla geri dönüşüm oranları, döngüsel ekonominin en önemli bileşenlerindendir. Literatürde geri dönüşüm oranlarının ekonomik kalkınma ya da sürdürülebilir kalkınma üzerine etkisini analiz eden çalışmalar, yok denecek kadar azdır. Bu çalışmanın amacı; 2010–2020 dönemini kapsayan veri seti ile seçilmiş 30 Avrupa ülkesi ve Türkiye’de, geri dönüşüm oranlarının sürdürülebilir kalkınma üzerindeki etkisini araştırarak literatüre katkıda bulunmaktır. Panel veri analizi ile yapılan araştırmada, Driscoll- Kraay dirençli tahmincisi kullanılmıştır. Çalışmada sürdürülebilir kalkınmayı temsilen iki model kurulmuştur: İlk modelin bağımlı değişkeni kişi başına düşen GSYİH olup ekonomik etkiyi ele almakta, ikinci modelin bağımlı değişkeni ise İnsani Gelişme Endeksi (İGE) olup sosyoekonomik etkiyi incelemektedir. Bağımsız değişkenler her iki modelde ortak olup geri dönüşüm oranlarını temsilen; belediye atıklarının, ambalaj türüne göre ambalaj atıklarının, elektronik atık ve biyoatık geri dönüşüm oranı ile üretimde döngüsel malzeme kullanım oranı ve yenilenebilir kaynaklardan gelen enerjinin payı kullanılmıştır. Çalışmada kurulan modellerin sonuçlarına göre; ülkelerin geri dönüşüm oranlarının, kişi başına düşen GSYİH ve İGE değerlerini beklentiyle uyumlu bir şekilde olumlu yönde etkilediği görülmüştür.
Keywords : Sürdürülebilir kalkınma, Döngüsel ekonomi, Geri dönüşüm oranları.