Terör ve Anarşi Kıskacında Türkiye: 1978 Kahramanmaraş Toplumsal Olayları Örneği

Authors : Cengiz Şavkılı

Pages : 534-550

Doi:10.33437/ksusbd.1604162

View : 39 | Download : 52

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de 1980’li yıllara kadar yaşanan dönem, bazıları tarafından “anarşi ve kaos” gerçeğinden hareketle “karanlık çağ” olarak nitelendirilmektedir. 1961 Anayasası’nın getirdiği geniş özgürlüklerden faydalanan bazı kesimler ferdi terör hareketlerine başvurmuşlardı. Toplumsal olayların artmasına rağmen 1974 yılında çıkarılan af kanunu, ceza evlerini boşaltmaktan başka bir işe yaramamış, üstelik ülke genelinde yaşanan şiddet olaylarının artmasına neden olmuştur. 1960 ve 1970’li yıllarda gerçekleşen şiddet olaylarının en kötü tarafı ise etnik kimlikler üzerinden planlanmış olmasıydı. Bu kapsamda 1966’da Muğla’nın Ortaca ilçesinde başlayan ve diğer bazı şehirlerde Alevilere yönelik devam eden eylemler, adeta Maraş’ta yaşanacakların bir habercisiydi. Olayların çıktığı şehirler rastgele seçilmediği gibi etnik çatışmalar yaratılabilmek için bir plan dâhilinde hareket edilmiştir. 19-25 Aralık 1978 tarihleri arasında gerçekleşen “Maraş Toplumsal Olayları” ne yazık ki; siyasal, toplumsal ve ekonomik açıdan birçok menfi sonuçlar ortaya çıkarmıştır. 22 Aralık’ta da iki sol görüşlü öğretmen için yapılan cenaze töreninde ve bir gün sonra 23 Aralık’ta sağ görüşlü insanlar için yapılan cenaze törenlerinde çıkan olaylar kısa sürede kitlesel harekete dönüşmüştür. Resmi rakamlara göre olaylarda; 111 kişi ölmüş, 1000’in üzerinde insan yaralanmış, 552 ev ve 289 işyeri de tahrip edilmişti. Nihayet 26 Aralık 1978’de 13 ilde sıkıyönetim ilan edilerek olaylar engellenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Kahramanmaraş, Terör, Anarşi, Alevi, Sünni