Kumar Oynama Bozukluğunun Davranışsal İnhibisyon-Aktivasyon Sistemleri ve Sosyodemografik Etkenler ile İlişkisi

Authors : Abdullah Burak UYGUR

Pages : 36-45

Doi:10.17517/ksutfd.862992

View : 18 | Download : 7

Publication Date : 2022-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmada amacımız kumar oynama bozukluğunun, davranışsal inhibisyon-aktivasyon sistemleri ve sosyodemografik etkenler ile ilişkisini ortaya koymak ve Gray’in biyopsikolojik kişilik modelini kumar oynama bozukluğu gösterenlerde, ülkemizde ilk kez test ederek, kültürümüze özgü farklılıkları ortaya koymaktır. Gereç ve Yöntemler: İnternet ortamında gerçekleştirilen çalışmada, araştırmaya katılmayı kabul eden katılımcılardan sosyodemografik veri formu, South Oaks Kumar Tarama Testi (SOKTT) ve Davranışsal İnhibisyon Sistemi/Davranışsal Aktivasyon Sistemi (DİS/DAS Ölçeği) ölçeklerini doldurmaları istenmiştir. Çalışmaya katılan 415 katılımcının 401’i (%96.6) çalışma hakkındaki bilgilendirmeyi okuyup, çalışmaya katılmayı kabul ederken 14’ü (%3.4) çalışmaya katılmayı reddetmiştir. Çalışmaya katılmayı kabul eden 401 katılımcının 24’ü (%5.98) uygun olmayan veri nedeniyle çalışma dışı bırakılmış ve 377 katılımcı ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılan 377 katılımcı arasında şiddetli kumar oynama bozukluğu (kumar bağımlılığı) (SOKTT puanı: 8 ve üzeri) oranı %2.9 ve hafif kumar oynama bozukluğu (problemli kumar oynama) (SOKTT puanı: 3-7) oranıysa %8.2 olarak bulunmuştur. Hafif ve şiddetli kumar oynama bozukluğu birlikte değerlendirildiğinde katılımcıların %11.1’inde kumar oynama bozukluğu belirlenmiştir. Sosyodemografik etkenlerden erkek olmak, sigara-alkol kullanmak ve intihar düşüncesinin varlığı kumar oynama bozukluğu için risk etkenleri olarak saptanmıştır. Kumar oynama bozukluğu gösteren katılımcıların ‘’davranışsal inhibisyon’’ alt ölçeği ortalamaları, kumar oynama bozukluğu göstermeyen katılımcılardan 1.001 puan, daha düşük bulunmuştur (p = 0.048). Sonuç: Kumar oynama bozukluğunun, yakın bir gelecekte ülkemiz açısından ciddi bir soruna dönüşme potansiyeli taşıdığı görülmektedir. Bulgularımız, kumar oynama bozukluğu gösteren bireylerin tedavi ve takip süreçlerinde, özellikle davranışsal inhibisyona yönelik kognitif süreçlere dikkat edilmesi gerektiğini ve davranışsal inhibisyon odaklı başa çıkma yaklaşımının, kumar oynama bozukluğuna karşı koruyucu olabileceğini düşündürmektedir.
Keywords : kumar oynama bozukluğu, bağımlılık, davranışsal inhibisyon, davranışsal aktivasyon, Gray'in Pekiştirmeye Duyarlılık Teorisi, sosyodemografik etkenler