TRABZON’DA SUÇ VE SUÇLU: BİR İNGİLİZ KONSOLOS RAPORUNUN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ

Authors : Edip ÖNCÜ

Pages : 47-77

View : 19 | Download : 13

Publication Date : 2017-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Bilhassa 1960’lardan sonra sosyal ve ekonomik tarihin önem kazanması ve bu disiplinleri kuramcı temellere (yapısalcı- Marksist) dayandırma çabası ve buna koşut olarak Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye araştırmalarında sosyal bozulmanın nedenleri arasında, daha çok belli sosyo-ekonomik faktörler gösterilmiştir. Bu yaklaşımın zayıf tarafı, belli şartların farklı dönem ve coğrafyalarda neden aynı sonuçları vermediği sorusuna tatmin edici cevap bulamamasıdır. Tarih araştırmalarında orijinal belgelerin yanı sıra birçok disiplinden bir arada  yararlanılmadan belli bir “olgu”yu “anlama”nın zorluğu gerçeğini temel alarak bu çalışmada, Trabzon’da 1880’lerden bugüne uzanan “suç ve suçlu” olgusunu sosyal adalet algısı bağlamında ele aldık. Tarihsel determinizmin kalıpları dışına çıkmaya çalıştığımız bu inceleme, suç ve suçun insan tabiatı ve vicdan eksenindeki etiyolojisini inceleyerek 1879’daki adli reformlardan sonra Trabzon vilayetindeki dinamikleri değerlendiren dönemin İngiliz konsolosu Alfred Biliotti’nin saptamaları, suçun güçle olan bağlantısını vermekte değerli bir referans olarak sunmaktadır. Araştırma daha çok kavramsal saptamalara dayandığı için sözü edilen Konsolos Biliotti’nin okumuş olduğumuz onlarca raporundan sadece birkaç tanesinden yararlanılması ve mümkün oldukça çok özel yer, olay ve zamana dayanan raporlardan kaçınılması, araştırmanın sınırlamalarıdır. Bu sınırlamanın yanı sıra, birçok disiplinden yardım alan bu tarih incelemesinde, psikoloji, sosyoloji ve hukuk gibi alanlarda okuyucunun derinlemesine malumata maruz bırakılmaması, anlatının akışını bozmamak ve yer sınırlamasına riayet etmek için yapılmıştır.
Keywords : Suç, Suçlu, Trabzon, Alfred Biliotti, Sosyal Psikoloji