TÜRK-RUS İLİŞKİLERİNDEN BİR KESİT: KARADENİZ DEMİRYOLLARI MÜZAKERELERİ VE İTİLAFNAME TEŞEBBÜSÜ (NİSAN 1900)

Authors : Samet TUFAN

Pages : 295-312

Doi:10.31765/karen.505954

View : 13 | Download : 14

Publication Date : 2018-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, Anadolu–Bağdat Demiryolu’nun imtiyazını Almanlara vermesi üzerine, Rusya bu demiryollarının kuzey hattı olacak olan Karadeniz Demiryolları’nın kendi nüfuz alanını tehdit ettiği gerekçesiyle bu projeye muhalefet etmiştir. Bu muhalefetin akabinde Osmanlı Devleti ile Rusya arasında çok çetin bir müzakere süreci yaşanmış ve bunun sonucunda da Türk ve Rus ilişkilerinin az bilinen bir yönü olan Karadeniz Demiryolları’nın ayrıcalığı, 1896 yılında Kafkasya’ya kaçan isyancı Ermenilerin Osmanlı Devleti’ne geri dönmemelerine karşılık 1900 İtilafnamesi ile Rusya’ya verilmiştir. 1900 İtilafnamesi, Osmanlı Devleti ile Rusya’nın bu konuda uzlaşmaya varmalarından öteye aynı zamanda iki devletinde bundan sonraki siyasetlerini ve hareketlerini etkilemiştir. 1900 İtilafnamesi’nin Rusya ile yapılmasından sonra Anadolu–Bağdat Demiryolu’nun güzergahı değişmiş ve aynı zamanda 1896 yılında Osmanlı Devleti’nden kaçan isyancı Ermeniler II. Meşrutiyet’e kadar memleketlerine dönememişlerdir.
Keywords : 1900 İtilafnamesi, Osmanlı Devleti, Rusya, Karadeniz Demiryolları