KIRIM YERLİ KAYNAKLARINA GÖRE XVIII. YÜZYILDA KIRIM HANLIĞI’NDA MEŞÂYİH MAKAMI

Authors : Derya Derin Paşaoğlu

Pages : 87-116

Doi:10.18220/kid.14294

View : 13 | Download : 25

Publication Date : 2020-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Altın Orda Hanlığı’nda İslâmlaşma süreci, Harezm coğrafyasının ilmi birikimi ile beslenmiştir. Altın Orda’nın ardından Kırım Hanlığı, bir yandan Cengîz ananesine bağlılığı ile Altın Orda mirasını taşırken öte yandan Osmanlı Devleti’nin himayesinde İslâm halifesine bağlı Türk-İslâm kimliğini korumuştur. Söz konusu kimliğin şekillenmesinde XIII. ve XIV. yüzyılda Türkistan’da ve Anadolu’daki sufî hareketlerin ve sonrasında Osmanlı Devleti’nin dinî ve siyasî politikalarının etkisi olmuştur. Halvetiyye tarikatı ağırlıkta olmak üzere bu coğrafyada etkin olan  Celvetiyye, Kâdiriyye, Mevleviyye, Gülşeniyye, Nakşibendiyye  Tarikatlarına mensup şeyhlerin varlığıyla şekillenen sûfiliğin kimliği tespit edilmeye çalışılırken öte yandan şeyhler ve mensubu bulundukları tarikatlardan yola çıkarak Kırım Hanlığı coğrafyasındaki sûfî varlığı ve hanlığın yönetiminde söz sahibi olan meşâyih sınıfı üzerinde durulacaktır.
Keywords :