KAFKASYA’DA RUS İDARİ YAPILARI (1785-1845)

Authors : Tekin AYCAN TAŞCI

Pages : 73-110

Doi:10.18220/kid.633196

View : 16 | Download : 26

Publication Date : 2019-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :16. yüzyılda Kafkasya’ya nüfuz eden Rus Devleti’nin bölgedeki ilk idari yapıları 18. yüzyıldan itibaren burada inşa edilen kaleler ile ortaya çıktı. Bu kaleler, Rus Kazakları ile Rusya’ya bağlılık bildiren halkların yönetimini üstlendi. Rusya’nın, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kuzey Kafkasya’daki hâkimiyetini hukuki boyuta taşıması ve 1783’te Gürcistan’ın himayesini üstlenerek Güney Kafkasya’ya nüfuz etmesi Kuzey Kafkasya’da imparatorluk taşra idaresinin kurulmasını zaruri hale getirdi. Böylece, ülke genelinde uygulamaya konulan II. Yekaterina’nın guberniya reformu kapsamında, Kuzey Kafkasya, Rus idare sistemine dâhil edildi. Fakat bölgede kurulan idari yapı kalıcı olmadı. İlk önce taşra teşkilatına dair imparatorluk genelinde yapılan yeni düzenleme, ardından da Rusya’nın sınırlarını Güney Kafkasya’ya genişletmesine bağlı olarak Kafkasya’daki Rus idaresinde değişikliklere gidildi. 1845 yılına kadar Kafkasya’da uygulanan idari yapılar, bazı istisnalar dışında genel itibarıyla yerel şartlar göz ardı edilerek imparatorluk taşra idaresinin bölgede tatbiki şeklinde kendini gösterdi. 1785-1845 yılları arasında Kafkasya'daki  Rus idari yapılarının ele alındığı bu çalışmada Rusça arşiv belgeleri başta olmak üzere birinci el kaynaklar ve tetkik eserlerden faydalanılmıştır. 
Keywords : Rusya, Kafkasya, Rus Taşra İdaresi, Namestnik