TRABZON’DA TÜTÜN TÜCCARI (1826-1827)

Authors : Necmettin AYGÜN

Pages : 317-340

Doi:10.18220/kid.729836

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Makale, 1826-1827 tarihli ve 23361 numaralı tütün gümrüğü defterine dayanarak hazırlanmıştır. Osmanlı Devleti, Asakir-i Mansure Ordusu’na yeni gelir kaynakları bulmak amacına dönük olarak 1826’da, gümrükler de dahil olmak üzere ülke genelinde alınıp satılan tütünün vergi oranlarına yüzde yüz zam yapma kararı almıştı. Bu gelişmeye bağlı olarak yeni vergilendirmeden dolayı elde edilen fazlanın tespiti bağlamında Trabzon ve Akçaabat’taki tütünün tespit edilerek vergilendirilmesi üzerinden yapılan işlemlerin kayda alınması, bu defterin hazırlanma sebebidir. Trabzon’da 1690’lı yıllarda genişlemeye başlayan tütün ekimi, aynı yüzyılın sonlarına doğru bölgede etkin bir ticaret alanı oluşturan Rumeli menşeli tütün ticaretinin piyasasını almaya başlamıştır. 1830’lara gelindiğinde ise Samsun’da Bafra, Trabzon’da ise Akçaabat ülkenin önemli tütün üretim sahalarına dönüşmüştür. Bu münasebetle Trabzon’da, 1826-1827’de alım-satıma konu olan tütün bütünüyle Trabzon üretimi tütün olup, çok büyük oranda Akçaabat Tütünü adını taşımaktaydı. On bir aylık süreçte yaklaşık olarak 278 ton tütünün pazara sürülmesi söz konusu olmuştur. Hem Akçaabat hem de Trabzon’da tütün için gümrük teşkilâtı tesis edilmiş olması, tütünün bu iki liman üzerinden ihracatını sağlamıştır. Trabzon’da üretilen tütün doğuda Rize ve Artvin’e, batıda Vona’ya, (Perşembe/Ordu) güneyde de Tamzara (Şebinkarahisar/Giresun), Tokat ve Konya’ya kadar tüccarlar tarafından satın alınarak götürülmekle beraber, tütün ticaretinde Trabzon menşeli olanlar yanında Rize ve Gümüşhane menşeli tüccarların etkinlikleri söz konusuydu.
Keywords : Osmanlı Devleti, Trabzon, Akçaabat, Tütün Ziraatı, gümrük