ERZURUM KONGRESİ’NDEN BİR SİMA: TİREBOLULU YUSUF ZİYA [ŞİŞMAN] BEY

Authors : Ayhan YÜKSEL

Pages : 531-546

Doi:10.18220/kid.929797

View : 13 | Download : 12

Publication Date : 2021-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Erzurum Kongresi, Türk Milli Mücadelesi’nin ilk ve en önemli kongrelerinden biridir. Kongre; Mondros Mütarekesi’nden sonra Anadolu’nun kimi bölgelerinin işgale uğraması, kimi bölgelerinin ise Ermenistan ve Pontus devleti kurma planlarının parçası haline gelmesi üzerine bu bölgelerde yaşayan Müslüman Türk halkının, bu girişimlere karşı çıkmak üzere kurdukları cemiyetlerin girişimiyle gerçekleşmiştir. Merkezi Trabzon’da olan Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti ile merkezi İstanbul’da bulunan Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti Erzurum şubesinin ortak girişimleriyle 23 Temmuz 1919’da toplanan Erzurum Kongresi’ne, her iki cemiyetin örgütlendiği vilayet ve kaza merkezlerinden seçilen delegeler katılmışlardır. Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlık yaptığı bu kongrede, bölgesel kurtuluş mücadelesi yerine ulusal kurtuluş mücadelesi kararı alınmıştır. Bu kongreye Trabzon Vilayeti’ne bağlı Tirebolu kazasından delege olarak seçilen Yusuf Ziya (Şişman) Bey, Giresun delegeleri İbrahim Hamdi ve Ali Naci (Duyduk) Bey’le birlikte kongrede muhalif kanatta yeralarak Kongre Beyannamesi’ni imzalamamıştır. Bu makalede Yusuf Ziya Bey’in aile şeceresi, hayatı, Erzurum Kongresi’ne delege seçilmesi ve kongredeki tutumu ile 1925 yılında yayımladığı Hakikat gazetesi ele alınıp değerlendirilmiştir.
Keywords : Erzurum Kongresi, Trabzon Muhafaza i Hukuk ı Milliye Cemiyeti, Vilayât ı Şarkiye Müdafaa i Hukuk ı Milliye Cemiyeti, Giresun, Tirebolu