Türk Kültüründe Dağ Kültü ve Bir Yüce Dağ: Halbaba

Authors : Mehmet ÖZDEMİR

Pages : 1-15

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2013-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, Türk kültüründe dağ kültü kapsamında büyük bölümü Giresun il sınırları içerisinde yer alan Halbaba dağı ve bu dağda yaşadığı düşünülen Halbaba isimli derviş hakkında anlatılan memoratlar, ismini taşıyan dağdaki inanışlar, törensel uygulamalar, vb. incelenmiştir. Buna yönelik olarak ilkel toplumlardan itibaren dağların kutsallığına olan inanç hakkında bilgiler verilerek dağ ve evliya kültü hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışmada dağ kavramının mitolojideki ve eski Türk inançlarındaki önemi hakkında açıklayıcı bilgiler verilerek Halbaba dağının önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca son yıllarda yazılmaya başlanan Halbaba anılarından hareketle Halbaba’nın kültürel ve dinsel yönü değerlendirilmiştir. Halk arasında ulu, yüce, mukaddes bir dağ olarak görülen Halbaba, Giresun halkının yayla yaşayışı sırasındaki en sık uğrak yerlerinden bir tanesidir. Yaylaya çıkıp köylere/şehirlere geri dönenlere sorulan ilk soru “Halbaba’ya çıktın mı?” şeklindedir. Sözü edilen bu dağ, adeta bir kültür volkanıdır. Bu kapsamda ilk olma özelliği taşıyan çalışma Halbaba’nın akademik ortama taşınmasını sağlayacaktır.
Keywords : Giresun, Akılbaba Halbaba, evliya, memorat, halk inançları, dilek tepesi, adak