“Westphalia-Sistemi”ne Karşı “Millet-Sistemi” Söylemi ve Soğuk Savaş Sonrası’nda “Uluslararası Siyaset”

Authors : Kemal ÇİFTÇİ

Pages : 685-705

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2018-12-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Birinci Dünya Savaşı sonrasında akademik bir disiplin haline gelmeye başlayan “Uluslararası İlişkiler”in, Soğuk Savaş dönemindeki hakim kuramı “Realizm” olmuştur. “Realizm”in, modern uluslararası ilişkileri, Avrupa’da ortaya çıkan ve Avrupa dışına taşan “Westphalia-Sistemi” nin ortaya çıkardığı ulus-devlet anlayışı ve kavramları ile izah etmesi tartışmasız bir “gerçeklik” haline dönüştürülmüştür. Kilise-devlet ayrışmasının bir sonucu olarak Protestanlar ve Katolikler arasında 1618’de Orta Avrupa'da patlak veren ve 1648'de sona eren Otuz Yıl Savaşları, Avrupa’da ulus-devlet anlayışına dayanan “ Westphalia-Sistemi”nin ortaya çıkmasına yol açmıştır. “Westphalia-Sistemi” nin ulus-devlet anlayışına bağlı olarak ortaya çıktığı dönem boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan toplulukların, din ya da mezhep esasına göre örgütlenerek yönetilmesi esasına dayanan “ Millet-Sistemi” bulunmaktaydı. “Millet-Sistemi”, “Westphalia-Sistemi” nin ürettiği ulusçuluk akımlarının yayılmasıyla birlikte 19. yüzyılda bir krizle karşılaşmış ve neticede Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılmasıyla birlikte sona ermiştir. Soğuk Savaş sonrası dönemde ise “Westphalia-Sistemi”ne karşı küreselleşme ve etno-merkezli yerellik şeklinde ortaya çıkan meydan okumalara karşı, alternatif bir dünya-sistemi yaklaşımı olarak “Millet-Sistemi” anlayışıyla etnik, dinsel ve mezhepsel ayrışmalardan kaynaklanan çatışmaları önleyerek barışçı bir dünya düzeninin tesis edilmesinin olanaklı olduğu ileri sürülmeye başlanmıştır. Bu çalışmada, Westphalia-Sistemi” nin alternatifi olarak Ahmet Davutoğlu’nun ileri sürdüğü “Millet-Sistemi” kavrayışıyla Soğuk Savaş sonrasının uluslararası siyaseti okunmaya çalışılmış ve çalışma “Westphalia-Sistemi” ve “Millet-Sistemi” karşılaştırmasını da içeren genel bir değerlendirmeyle sonuca ulaştırılmıştır. 
Keywords : Westphalia Sistemi, Millet Sistemi, Realizm, Ulus devlet, Osmanlı İmparatorluğu