Max Weber’in Otorite Tanımı Çerçevesinde Türk Destan Kahramanlarına Farklı Bir Bakış Denemesi: Oğuz Kağan Örneği

Authors : Mehmet Emin BARS

Pages : 251-266

Doi:10.38155/ksbd.695416

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2020-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk bilimi (folklor), yeni bir bilim dalı sayılmaktadır. Ancak daha öncesinde halk biliminin ele aldığı konular çok farklı bilim dalları içerisinde incelenmiştir. Halk bilimi özellikle Alan Dundes’in halkı yeniden tanımlamasıyla çok daha geniş bir inceleme sahasına kavuşmuştur. İnceleme sahasının genişliği, konularının çeşitliliği farklı disiplinlerle beraber çalışmayı da zorunlu hale getirmiştir. Halk bilimi ele alınan konu ve amaca göre sosyolojiden antropolojiye, felsefeden etnolojiye kadar çok sayıda bilim dalının verilerinden yararlanmaktadır. Bu çalışmada halk biliminin üzerinde en çok durulan türlerinden biri olan destanlar ele alınmıştır. Destan kahramanları sosyolojik bir tanımlama üzerinden değerlendirmeye çalışılmıştır. Max Weber son dönemlerde yetişmiş önemli sosyologlardan biridir. Weber tarafından yapılan otorite türleri tanımlamaları önemli tespitler içermektedir. Çalışmamızda Weber’in otorite türleri çerçevesinde destan kahramanları incelenmiştir. Değerlendirmelerin merkezinde Oğuz Kağan bulunmaktadır. Destan kahramanlarının sahip olduğu otorite türü, bu otoritenin eski Türk idari sistemindeki durumu değerlendirilmiştir. Hiçbir edebî ürün, ortaya çıktığı toplumun tarihi, düşünüş ve inanış sistemlerinden kopuk değildir. Her ürün yaratıldığı, yaşatıldığı toplumun niteliklerini yansıtır. İnceleme sonucunda Türk epik destan kahramanlarının eski Türk toplumunun “geleneksel-karizmatik” niteliklerine sahip “kut”lu hükümdarlarının destana bir yansıması olduğu görülmüştür.
Keywords : destan, kahraman, otorite