Türkiye’de Gerçekleşen Askeri Müdahalelerin İngiliz ve Amerikan Basınına Yansımaları

Authors : Murat ÖZATA, Oğuz KAAN

Pages : 397-414

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de çok partili hayatın başlamasından itibaren gerçekleşen askeri müdahaleler Türk demokrasi tarihi üzerinde silinmez birer leke olmuştur. Müdahalelerin her biri birbirinden farklı yöntemler izlemesine rağmen benzer sonuçlar doğurmuştur. Türkiye’nin uluslararası saygınlığının azalması, Türk halkının iradesinin yerini askerlerin diktalarının alması ve halkın eşitliğe, adalete olan inancının zedelenmesi bu sonuçlardan en göze çarpanlardır. Bu makale Türkiye’de gerçekleşen askeri müdahalelere İngiliz ve Amerikan basınının yaklaşımını incelemektedir. Cumhuriyet döneminde gerçekleşen 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980 ve 28 Şubat 1997 askeri müdahalelerine dönemin gazeteleri irdelenerek bir “dış bakış” sağlanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla öncelikle darbelerin gerçekleşme süreçleri temel hatlarıyla ortaya konmuş, ardından müdahalelerin öncesinde ve sonrasında İngiliz-Amerikan gazetelerinde yer alan haberler incelenerek darbelerin dış basında yansımaları ortaya konmuştur. Türkiye’de gerçekleşen askeri müdahalelerin hepsinde İngiliz ve Amerikan basınının darbecilerin yanında yer aldığı, mevcut yönetimi, işlemez, despot, gerici olarak nitelediği görülmüştür. Ayrıca, basında yer alan haberlerde darbeler olumlu bir gelişme olarak gösterilip, eleştiri yapılmazken, devrilen yönetimleri itibarsızlaştıracak makaleler de yazılmıştır. İkinci Dünya Savaşı öncesinde İngiltere, sonrasında ise ABD ile sıkı müttefik olan Türkiye’de, seçilmiş hükümetlerin askeri müdahaleler ile devrilmesi karşısında, liberal demokrasinin dünyadaki en önemli savunucusu olan İngiliz ve Amerikan basının olumlu tutumu dikkat çekicidir.  
Keywords : Darbe, Muhtıra, Post Modern Darbe, Basın