Siyer Kaynağı Olarak Seyahatnâmeler -İbn Battûta Seyahatnâmesi Örneği-

Authors : Şaban ÖZ

Pages : 2-19

Doi:10.47169/samer.795162

View : 18 | Download : 6

Publication Date : 2021-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Farklı coğrafya ve dönemlerdeki insanların yaşamlarını, düşüncelerini, kabullerini ve algılarını yansıtmaları bakımından seyahatnâmelerin ayrı bir önemi olduğu açıktır. Bunlar arasında kuşkusuz en önemli husus, satır aralarına gizlenmiş düşünce dünyalarına dair izlerin takibidir. Zira dönem insanlarının düşünceleri hakkında doğrudan bilgi veren son derece sınırlı kaynağa sahibiz. Siyerler, Tefsirler ve Tarihler toplumun algılarından çok, dar bir çevreden hareketle ilim adamlarının veya ekollerin yaklaşımlarını ortaya koymaktadır. Bu çalışmamızda İbn Battûta Seyahatnâmesi özelinde XIV. yüzyıl İslam coğrafyasının Hz. Peygamber algıları üzerinde durduk. İbn Battûta’nın eseri Siyer coğrafyası ve dönem insanların Hz. Peygamber hakkındaki düşünce ve uygulamalarına dair birinci elden kaynak mesabesindedir. Her ne kadar seyahatnâmelerin içeriği konusunda sıhhat ve sübjektiflik gibi sorunlar olsa dahi bu, onların kaynaklığına herhangi bir zarar vermez. İbn Battûta, eserinde gezdiği yerlerin Resulullah’ın hayatındaki karşılığına temas ettiği kadar kendi dönemindeki insanların bu mekânlarda neler yaptığına dair gözlemlerini de paylaşmıştır. Orta Çağ Müslümanlarının gözünde Hz. Peygamber sevgisinin sadece kendisiyle sınırlı olmadığı da anlaşılmaktadır. Bilakis halkın Peygamber sevgisi, Hz. Peygamber’in yaşadığı coğrafya, üzerine oturduğu anlatılan bir taş, arkadaşları, ailesi, eşyaları, minberi, sözleri, yiyecekleri gibi onlarca başlığı da kapsamına almaktadır. Aynı şekilde onlara karşı gösterilen saygısızlığa da son derece tepki gösterdikleri, hadsizliklere müsaade etmedikleri görülmektedir.
Keywords : Siyer, İbn Battûta, Seyahatname, Hz Peygamber, Orta Çağ