Hendek Gazvesi’ne Katılan Kabileler

Authors : Abdurrahim Arslan

Pages : 38-56

Doi:10.47169/samer.1380433

View : 151 | Download : 102

Publication Date : 2024-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Medine’ye hicret genelde Müslümanların, özelde ise Hz. Peygamber’in hayatında bir dönüm noktası olmuştur. Mekke’de gördükleri eziyet ve meşakkatlere karşı sabırla iktifa ettikleri günlerden sonra, Müslümanlar Medine’de bağımsız bir topluluk haline gelerek düşmanlarına karşı koymaya başlamışlardır. Hz. Peygamber Medine’nin güvenliğini sağlamak ve Müslümanların egemenliklerini pekiştirmek amacıyla şehirde ikamet eden Yahudi kabileleriyle sözleşme düzenlemiştir. Aynı amaca matuf Medine dışına seferler düzenlemiş ve bazı kabilelerle saldırmazlık antlaşmaları yapmıştır. Bu bağlamda Mekke Medine arasında ikamet eden ve Kureyş’in ticaret yolu üzerinde bulunan bazı bedevî kabilelerle Müslümanlara saldırmamak ve onlara karşı düşmanlarına yardım etmemek üzere uzlaşmıştır. Hz. Peygamber’in yaptığı bu faaliyetler başta her fırsatta kendisine karşı her türlü düşmanlığı gösteren, geçimlerini ticaretle sağlayan Kureyş olmak üzere, bu güzergâhta yer alan ve Kureyş’in ticarî kervanlarında yararı olan kabilelerin çıkarlarına zarar vermiştir. Bundan dolayı bu kabileler Medine üzerine sürekli saldırı teşebbüsünde bulunmuş ve Müslümanlar da bunlara karşılık vermek zorunda kalmışlardır. Müşriklerle savaşa izin verildikten sonra Batn-ı Nahle Seriyyesi’yle başlayan askerî faaliyetler Bedir ve Uhud’la devam etmiş, Hendek Savaşı’yla doruk noktasına ulaşmıştır. Bu çalışmada Medine’de kurulan İslâm Devleti için bir dönüm noktası olan Hendek (Ahzâb) Gazvesi’ne katılan kabileler ele alınmıştır. Hangi kabilelerin Ahzâb içinde değerlendirildiği, bunların Hendek’ten önce ve sonra İslâm’a karşı tutum ve ilişkileri, bu savaşta üstlendikleri rolleri incelenmiştir. Bu bağlamda Benî Nadîr’in riyasetindeki Yahudi heyetinin Ahzâb ittifakındaki lobi faaliyetlerine dikkat çekilmiştir. Ahzâb içinde yer aldığı tespit edilen kabileler hakkında genel bilgiler verilmiş, Müslümanlarla ilişkileri değerlendirilmiştir. Kabileleri birleştirme görevini her ne kadar Yahudiler gerçekleştirmişlerse de bu savaşın ana aktörleri Kureyş ve Gatafân kabileleri olup isimleri geçen diğer kabilelerin bunlara bağlı hareket ettiğine işaret edilmiştir. Hendek Gazvesi’nin olay ve olgularıyla, katılan tarafları ve sonucunda ortaya çıkan netice itibarıyla farklı bir savaş olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : İslâm Tarihi, Siyer, Hendek, Ahzâb, Kureyş, Ehâbiş, Gatafân