AFGANİSTAN’DA TALİBAN İKTİDARI DÖNEMLERİ (1996-2001 ve 2021 SONRASI) ve AFGANİSTAN DIŞ POLİTİKASI

Authors : İskender KARAKAYA, Mohammad İshak NAZARI

Pages : 143-169

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2022-06-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Afganistan, sahip olduğu stratejik konumu itibarıyla her zaman süper güçlerin ilgi alanı olmuştur. Son kırk yıldır ülkede devam eden işgal, iç savaş ve siyasi istikrarsızlıklar günümüzde hala devam etmektedir. Sovyetlerin Afganistan’ı işgali ile ardından başlayan İç Savaş, yolsuzluklar ve dış faktörlerin de etkisi ile 1994 yılında ortaya çıkan Taliban, 1996’dan 2001 yılına iktidarda kalmıştır. Bu çalışmada, 1996 Taliban iktidarı ile 2021 Taliban dönemi Afganistan dış politikası incelenmektedir. Taliban’ın 1994 yılında orta çıkıp kısa sürede bütün ülkeye hâkim olmuş ancak 2001 yılında ABD’nin Afganistan müdahalesi ile Taliban iktidarı son bulmuş ve geçici hükümet kurulmuştur. Son yirmi yıldır etkinliğini kaybetmeyen Taliban uzun süren müzakereler sonucu ABD ve NATO birliklerinin ülkeden çıkmasını sağlayarak tekrar iktidarı ele geçirmiştir. Bu çalışmanın amacı, 1996-2001 ve 2021 sonrası başlayan Taliban iktidarının dış politikasını analiz etmektir. Çalışmanın temel hipotezi, Taliban’ın ortaya çıkması, kısa sürede ülke yönetimini ele geçirmesi ve son yirmi yıldır Afganistan’daki etkinliğini kaybetmemesinin nedeninin “dış faktörlerin olduğu kadar ülke içindeki siyasi istikrarsızlığın, iktidar mücadelesinin yarattığı otorite boşluğunun olduğu” argümanıdır. Bu açıdan Taliban iktidarının dış politika yaklaşımının değişip değişmediği çalışmada incelenecektir. İlaveten, Taliban’ı daha önce resmen tanımayan ve mesafeli duran devletlerin yeni 2021 sonrası yeni Taliban iktidarına karşı politikalarının değişip değişmediği sorgulanacaktır.
Keywords : Taliban, SSCB, ABD, NATO, Afganistan