Batılılaşmak ve Varolmak Sarmalında Türk Eğitiminin Serencamı

Authors : Mutlu Sadık Fidan, İsmail Aydoğan

Pages : 55-80

Doi:10.47948/efad.1458618

View : 84 | Download : 97

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Batı düşünce sisteminde bir dönüm noktası olan ve geleneksel felsefeyi reddeden Aydınlanma, aklı Tanrılaştırarak oluşturduğu \"yapay din\"i \"vahyedilen dine\" karşı inşa etti ve ahlak kanununu dinî normlardan arındırarak tasarladı. Pedagoji ise hümanist anlayış ve bireysel etiğin aracılığıyla toplumun ahlaki alt yapısını yeniden oluşturacak fabrika hâline geldi. İlerleme/kalkınma efsanesiyle “ebedi Batı” icat edildi. Batının yeninden icat edilmesi, Batı dışı toplumların Batı tarafından fethini meşrulaştırdı. “Kalkınma efsanesi”, “küresel inanca” dönüştü. Osmanlı’da Lale Devri’nden itibaren eğitim kurumlarının dönüşümü ve ıslahına dönük yeniden yapılandırma çalışmaları başlatıldı. Bu kapsamda bu çalışmada “sosyal kontrol” tasarımı ve sosyal mühendisliğin birincil aracı hâline getirilen eğitimin “uygarlaştırma retoriğiyle” geçmişten günümüze Batıyı da kapsayacak şekilde ortaya konulması amaçlanmaktadır. Ayrıca dinî ritüel, inanç ve ahlakın neden “özel alana” sürgün edildiği, yeni ideolojik formlarla donatılan bu hegemonik kültürün, yönetici sınıfın çıkarlarına nasıl uygun hâle getirildiği, “evrensellik miti” ve modernitenin bileşenlerinin, kendisini modernleşme, aydınlanma, özgürlük, eşitlik, batılılaşma, uygarlık, ilerleme, kalkınma vaatleriyle donatarak Batı dışı toplumlara nasıl pazarlandığı, ilerleme/kalkınma efsanesiyle “ebedi Batının” nasıl icat edildiği ortaya konulmaktadır. Çalışma Batı ve Türk Eğitim Sistemi’ni içerisine alacak şekilde Lale Devri’nden günümüze kadar olan dönemi kapsamaktadır. Alanyazın taraması olarak yapılan bu çalışmada Batı ve Türk Eğitim Sistemi’ne yönelik araştırmalar taranarak bir durum tespiti yapılmıştır.
Keywords : Batılılaşma, Batılı Eğitim, Ulus Ötesi Örgüt, Çağdaş Eğitim