Batı Balkanlar’da Ulusçuluk Süreci ve Bosna-Hersek

Authors : Doğan Gün

Pages : 163-174

Doi:10.47948/efad.1575717

View : 47 | Download : 47

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Milliyetçilik, Osmanlı İmparatorluğu\\\'nun dağılma sürecindeki temel araçtı. Aynı zamanda 18. yüzyıldan günümüze tanık olduğumuz ulus-devletler üzerinde de temel bir etkiye sahip oldu. Ancak tanımı konusunda fikir birliğinin olmaması onu en tartışmalı kavramlardan biri haline getirdi. Balkanlar\\\'daki milliyetçilik, Batı Avrupa\\\'da devletliğin temellerini atan milliyetçilikten kökten farklıdır. Balkan milliyetçiliğinin kökleri, Ortodoks Hristiyanlığın yeniden canlanması ve Türklerin temsil ettiği İslami düzene muhalefet tarafından şekillendirilen bir etno-linguistik bilinçtedir. Milliyetçilik çalışması yapanlar farklı tanımlara yöneldiler. Bu analizin amaçlarından biri, birinin milliyetçilik olarak tanımladığı şeyin diğeri tarafından neden dışlandığını açıklamaktır. Milliyetçiliğin sadece bir ideoloji olmadığı Balkanlar ve Bosna-Hersek örneği üzerinden açıklanmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda, etnik azınlıkların Osmanlı millet sistemi içinde nasıl güvenli bir şekilde yaşadıkları ve bu durumun nasıl aniden değiştiği tartışılmaktadır. Balkanlar ve Bosna-Hersek\\\'te büyük güçlerin katkılarıyla milliyetçilik hareketinin ayrılıkçı hareketlere dönüşme aşamaları incelenmiştir. Çalışmamızın sonucunda milliyetçiliğin tarihin en eski bölünmesine, biz ve onlar ayrımına, ulus devletler ve ideolojiler çağına karşılık geldiği görülmüştür. Bu fikrin bir bütünün (biz/millet) parçası olma duygusu taşıdığı, uluslaşmada sürekliliğin temeli ve ulus-devlet oluşumunun temel dinamiği olduğu vurgulanmıştır. Bab-ı Ali\\\'nin milliyetçiliğe doğru hareketin hızlanmasına, kısmen kendi isteğiyle, kısmen de Avrupa\\\'nın ağır baskıları sonucu katkıda bulunduğu tespit edilmiştir. Bulgularımız ayrıca Bab-ı Ali\\\'nin milliyetçiliğe doğru kaymasının, kısmen kendiliğinden, kısmen de Avrupalıların ağır baskıları sonucu hızlanmasına katkıda bulunduğunu göstermektedir. Bu makalede incelenen bir diğer konu ise 19. yüzyılda Balkanlar\\\'ı etkisi altına alan milliyetçilik akımlarının Bosna\\\'nın kaderini büyük güçlerin eline bırakması ve bu süreçte Bosna\\\'nın ve Boşnak halkının geçirdiği dönüşümdür.
Keywords : Osmanlı Millet Sistemi, Ulusçuluk, Bosna Hersek