Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Yaban” Adlı Romanında Geçen Edatların Görev ve Anlam Özellikleri Açısından İncelenmesi

Authors : Berivan Özhan, Kerim Tuzcu

Pages : 240-251

Doi:10.47948/efad.1584065

View : 56 | Download : 84

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Türkçenin söz varlığı içinde önemli bir konuma sahip olan edatlar, münferit kullanımlarında anlamsal bir değer taşımayan ancak sözdizimsel bağlamda diğer dil unsurlarıyla etkileşime girerek bağlamda anlam kazanan görevli dilbilgisel birimler olarak tanımlanmaktadır. Bu dilbilgisel ulamın, cümle içerisindeki diğer kelime ve kelime öbekleriyle kurduğu dizimsel ve dizisel ilişkiler, cümlenin anlam katmanlarını zenginleştirmekte ve söylem seviyesinde çeşitli işlevler üstlenmektedir. Modern Türk edebiyatının kurucu isimlerinden Yakup Kadri Karaosmanoğlu\\\'nun eserlerinde, bilhassa \\\"Yaban\\\" romanında, edatların kullanım biçimleri ve sıklıkları dikkat çekici niteliktedir. Bu araştırmada söz konusu eserdeki edat kullanımları, Zeynep Korkmaz\\\'ın geliştirdiği on bölümlü tipolojik sınıflandırma çerçevesinde incelenmiştir. Korkmaz\\\'ın bu sınıflandırması, Türk dil bilgisi araştırmalarına metodolojik açıdan önemli katkılar sağlamıştır. Bu araştırma, metodolojik olarak nitel araştırma paradigması içinde yer almakta olup veri toplama yöntemi olarak belge incelemesi tekniği uygulanmıştır. Yapılan tahliller neticesinde, \\\"Yaban\\\" romanında \\\"gibi\\\", \\\"kadar\\\", \\\"ile\\\" ve \\\"ki\\\" edatlarının yüksek sıklıkta kullanıldığı saptanmıştır. Bu edatların metin içerisindeki dağılımı, eserin anlam katmanlarının derinleşmesinde ve okur ile metin etkileşiminin zenginleşmesinde önemli rol oynamaktadır. Edatların işlevsel kullanımı, yazarın felsefi ve duygusal içeriği aktarmasında önemli bir edebî araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, \\\"Yaban\\\" romanının edebî ve estetik değerini pekiştiren dilbilimsel unsurlardan biri olarak değerlendirilebilir.
Keywords : Edat, Görevli Kelimeler, Kelime, Yaban, Yakup Kadri Karaosmanoğlu