Michel Foucault’nun İktidar Türleri Çerçevesinde Bir Distopya: “1984”

Authors : Ayten Koç Aydın, Yeliz Candemir Doğan

Pages : 229-239

Doi:10.47948/efad.1591875

View : 50 | Download : 73

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışma distopya edebiyatının güncel kaygılarını umursayan gözü pek eseri 1984’ü, Michel Foucault’nun düşünce çerçevesinin odak noktası olan “iktidar” kavramının türlerinden disiplinci ve düzenleyici iktidar türleri çerçevesinde değerlendirmek amacıyla yazılmıştır. Foucaultcu iktidarı genel anlamda üç katmanda incelemek mümkündür. Üç tür iktidar alanı üzerinde somut göstergeler arayan Foucault, hukuksal, disiplinci ve düzenleyici olmak üzere, iktidar, dönemleri ve kavramlarını geniş çerçevede ortaya koymuştur. Bu anlamda hukuksal iktidarı Klasik Çağ’ın monarşik yapıda; disiplinci iktidarı toplumları belirli stratejilerle toplu biçimde yönlendiren, aynı zamanda kapatma, dışlama, gözetleme ve normalleşme gibi iktidarın somutlaştığı bir yapıda; son olarak düzenleyici iktidarı ise bireylerin yaşam standartlarını düzenlemeye ve devamlılığa yönelik politikaları içeren bir yapıda bulmak mümkündür. George Orwell ‘1984’ distopyasında Büyük Birader’in her yeri kaplayan fakat belli bir yeri olmayan baskıcı gücünü kurgulamıştır. 1984, insanların yaşamlarının neredeyse her anlamda kontrol altına alınışını anlatmaktadır. Makalede, iktidarın şekillendirdiği toplum yapısı ve birey, 1984’ün ortaya koyduğu kurgusal alan ile değerlendirilmiştir.
Keywords : Foucault, İktidar, Distopya, 1984, Orwell