Birinci Dünya Savaşından Sonra Doğu Akdeniz’de Stratejik Bir Fransız Yatırımı: İskenderun Limanı

Authors : Onur ÇAPAR

Pages : 76-106

View : 22 | Download : 28

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde birçok altyapı ve üstyapı yatırımı Fransız ve İngiliz sermayedarlar tarafından yapılırken, 20. Yüzyılın başında Alman sermayesinin Osmanlı piyasasına girmesi ile birlikte birçok yatırım imtiyazı Almanlara verilmiştir. Birinci Dünya Savaşında sonucunda ise Osmanlı İmparatorluğu yıkılmış, kendisinden miras kalan topraklarda Avrupalı güçler egemenliklerini sürdürmek için yatırımlarını devam ettirmişlerdir. Stratejik açıdan Fransız sermayesinin en önemli üsttü konumunda bulunan Suriye ve Lübnan’a yakın konumdaki İskenderun Limanı’nın yapımı Osmanlı Devleti döneminde Almanlara ihale edilmiş, savaştan sonra ise Fransızların Suriye’de kurdukları bir konsorsiyum tarafından hakları yeniden düzenlenerek inşa edilmiştir. Savaştan hemen sonra kuzey Suriye demiryolu ile birlikte liman inşaatı birleştirilerek Suriye bölgesindeki başta ipek üretimi olmak üzere birçok ürünün ticareti İskenderun Limanı üzerinden kontrol edilmek istenmiştir. Aynı zamanda Fransa açısından İskenderun bölgesinde yapılacak bir liman askeri açılardan stratejik bir önem taşımaktadır. İlerleyen dönemde Türkiye Cumhuriyeti, İskenderun Limanı’nın Akdeniz ticaretindeki önemini bildiğinden hem bölgenin özerklik kazanmasında hem de limanın etkin kullanılmasında önemli diplomatik çabalar sergilemiştir. Ayrıca Ankara Antlaşması imzalandıktan sonra Fransızlar tarafından yapılan bu liman ile Mersin Limanı arasındaki rekabet artmıştır. Bu makale Birinci Dünya Savaşından sonra stratejik açıdan önemi artmış İskenderun’daki liman faaliyetlerini dönemin Fransız ve İngiliz kaynaklarına göre değerlendirme amacını taşımaktadır.
Keywords : İskenderun Limanı, Hatay, Fransa, Türkiye, Suriye Ticareti