1839-1856 YILLARI ARASINDA MALATYA KAZASI’NIN NÜFUSU: ASPUZU’YA GÖÇ ve TANZİMAT FERMANI ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRME

Authors : Gülşen ULUKAYA

Pages : 196-214

View : 23 | Download : 16

Publication Date : 2022-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, klasik döneminde her devlet gibi hem sınırları içerisinde yaşayan tebaanın güvenliği hem de gelir kaynaklarının kontrolü açısından belli aralıklarla nüfus ve arazi sayıma gitmiştir. Bundan dolayı bu sayımları çeşitli defterlerde kayıt altında tutmayı temel görevleri arasında saymıştır. Böylece hâkimiyeti altındaki toprakların kullanımı, bu sayım üzerinden asker alma, vergi koyma gibi amaçlar için tahrirler, avarız defterleri, tımar tevcih defterleri gibi çeşitli usuller kullanılmıştır. Ancak Osmanlı’nın klasik dönemde yaptığı nüfus sayımları, XIX. yüzyılda girişilen yenileşme çabaları sonucunda değişime uğramıştır. II. Mahmud döneminde 1831 yılında ülke genelinde nüfus sayımları yapılmıştır. Modern anlamda ilk nüfus sayımı olarak görülen bu sayım, tüm Müslüman ve gayr-ı Müslim erkek nüfus üzerinden gerçekleştirilmiştir. Ülke genelinde yapılan nüfus sayımı ile birlikte askerlik bakımından Müslüman nüfusun, cizye vergisi bakımından da Hıristiyan nüfusun sayısının belirlenmesi sağlanmıştır. Bu nüfus sayımları Malatya’da da yapılmıştır. Bu çalışmada 1839-1856 yılları arasında Malatya Kazası’nın nüfusu incelenecektir. Çalışma, ağırlık olarak demografik yapı üzerinde etkili olan şehrin Aspuzu’ya göçü ve Tanzimat Fermanı sonrasında yapılan nüfus sayımları ve sonuçları üzerinden ilerletilecektir.
Keywords : Malatya, Nüfus, Aspuzu, Göç, Tanzimat Fermanı