OSMANLI DEVLETİN’DE TEMEL HAK ve HÜRRİYETLERİN ANAYASAL NİTELİKTEKİ YASAL METİNLERE YANSIMASI

Authors : Armağan SEÇKİN

Pages : 81-133

Doi:10.56448/ataddergi.1294368

View : 36 | Download : 32

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada öncelikle modern anlamda insan hakları kavramının teorik olarak ne manaya geldiğini izah etmeye çalışılmıştır. Yazımız kapsamında konu temel hak ve hürriyetlerin anayasal metinlere yansıması olduğundan dolayı hukuki açıdan da bu hakların neler olduğu incelenmiştir. Batı dünyasında kişi hak ve hürriyetlerinin gelişimini ele alırken, yine Batı dünyasında insan hakları açısından adeta temel niteliğe sahip düzenlemeler irdelenmiştir. Dini esaslara bağlı bir devlet olan Osmanlı Devleti’nin klasik döneminde insan hakları tamamıyla İslam Hukuku esaslarına tabi idi. Bu sebeple kişi hakları ve hürriyetlerine İslam Hukukunun nasıl yaklaşım gösterdiğine atıfta bulunulmuştur. Osmanlı Devleti, kendi çıkarları doğrultusunda ve kurduğu bir takım sistemlerin uygulama sahasında İslam Hukuku esaslarıyla çelişmesi durumunda şer’i hukuk kaidelerinden uzaklaşmada bir beis görmediğini bilakis böyle bir durumda kişi hak ve hürriyetlerini ihlal ettiği tespit edilmiştir. Modernleşme sürecine giren Osmanlı Devleti’nin kişi hak ve hürriyetleri hususunda Batı dünyasında gerçekleşen düzenlemelere kayıtsız kalamadığını ve devletin içinde bulunduğu şartlar itibariyle hem dışarıdan hem içeriden gelen baskılar sonucunda yapılan düzenlemeleri de ele alınarak anayasal döneme geçiş ile anayasal metinlerde düzenlenmiş olan kişi hak ve hürriyetleri de incelenmiştir.
Keywords : insan hakları, osmanlı devleti, tanzimat dönemi, anayasal dönem