İSTANBUL ÇARŞILARININ ÜÇ ÖRNEK ÜZERİNDEN ANALİZİ: ARASTA ÇARŞISI, KAPALI ÇARŞI VE MISIR ÇARŞISI

Authors : Bahar Güven Canpolat

Pages : 102-122

Doi:10.56448/ataddergi.1489898

View : 106 | Download : 90

Publication Date : 2024-07-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı geçmişten günümüze dek varlığını sürdüren ve seçkin Osmanlı cami yapılarının bir parçası olan çarşılarından İstanbul ilindeki Arasta Çarşısı, Kapalı Çarşı ve Mısır Çarşısı örnekleri özelinde bahsedilerek günümüze kadar geldiği noktayı irdelemektir. Geçmişten günümüze ticari mallar uzun mesafeler katederek tüketiciye ulaşmaktadır. Bu yolculuk esnasında genellikle varış noktasındaki kentin ticaret bölgesi olarak belirlenen nirengi noktalarında sonlanarak tüketiciye ulaşarak sonlanmaktadır. Türklerin yerleşik hayata geçişiyle birlikte çarşı-pazar kültürü de şekillenmeye başlamıştır. Ticaretle birlikte ortaya çıkan çarşı-pazar kültürünün beraberinde hanlar, bedestenler, arastalar ve çarşıların mimari karakterlerinin gelişiminde rol oynamıştır. Günümüzde varlığını devam ettiren çarşıların bir kısmı Osmanlı devrinde camilerin yakın çevresinde konumlanırken; bir kısmı ise vakıf binalarında kapalı çarşı ve pazarlar olarak konumlanarak faaliyet göstermiştir. Kapalı pazar ve çarşı olarak faaliyet gösteren vakıflara ait binaların temel amaçlarından biri de yakınında bulunan camiye gelir sağlamak olmuştur. İstanbul’un fethi sonrasında şehri ticaret merkezi yapmak adına gelişimi ve yayılımı devam eden çarşı ve arasta yapıları aynı amaca hizmet ederken yakın çevrelerde konumlanmaları bakımından ortak noktalara sahip olup, mimari ve ürün çeşitliliği bakımından birbirilerinden bazı noktalarda ayrılmıştır. Bu çalışma kapsamında Osmanlı Dönemi’nden günümüze ulaşan ve İstanbul ilinde bulunan çarşıların değerlendirmesi sonrasında lokasyon olarak aynı çevrede bulunan ve hizmet veren Arasta Çarşısı, Kapalı Çarşı ve Mısır Çarşısı’nın geçmişteki durumları ile günümüze ulaşan mevcut durumu derlenecektir. Çalışmada yöntem olarak literatür taraması, yerinde tespit ve gözlem yapılmıştır.
Keywords : İstanbul, İstanbul Çarşıları, Mısır Çarşısı, Kapalıçarşı, Arasta Çarşısı, Geleneksel Mimari