GİRİT SEFERİ’NİN İLK SAFHASINA IŞIK TUTAN BİR KAYNAK: PÎRÎ PAŞAZÂDE HÜSEYİN VE ESERİ TÂRİH-İ FETH-İ HANYA

Authors : Sibel Pekdogan

Pages : 58-87

Doi:10.56448/ataddergi.1642132

View : 26 | Download : 22

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Akdeniz tarihinde önemli bir rol oynayan Girit, siyasî, ticarî ve iktisadî birtakım sebeplerden dolayı Osmanlı Devleti’nin uzun süre dikkatinin üzerinde olduğu bir adadır. Doğu Akdeniz hâkimiyet politikasının bir tezahürü olarak Osmanlı Devleti’nin Venedik Cumhuriyeti’ne 1645 yılında açtığı savaş, birçok cephede yaşanan mücadelelerle 24 yıl sürmüş, dönemin askerî ve siyasî dinamiklerine önemli derecede tesir etmiştir. Osmanlı ve Avrupa tarihinde önemli yer tutan Girit Seferi ile ilgili çok sayıda eser vücuda getirilmiştir. Târih-i Fethi Hanya bu eserlerden biridir. Eserin aslı Almanya Tübingen Kütüphanesi Staatsbibliothek Ms. Or. Quart nr.1862’de kayıtlıdır. Çalışmada Süleymaniye Kütüphanesi, Mikrofilm Arşivi, nr. 1920’de kayıtlı nüsha incelenmiştir. Osmanlı Devleti’nin fetihle neticelenen askerî bir seferini konu alan yazma, Pîrî Paşazâde Hüseyin tarafından kaleme alınmıştır. Eser, Girit’in en müstahkem mevkilerinden olan Hanya Kalesi’nin Yusuf Paşa tarafından Osmanlı kontrolüne geçmesini konu edinmektedir. Eserin en mühim yönü içerden bir bakış açısıyla kaleme alınmış olmasıdır. Herhangi bir kaynaktan yararlanmaması, kendinden sonraki eserlerin ana referans kaynağı olması eserin özgün bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, Târih-i Feth-i Hanya’nın şekil ve muhteva hususiyetleri bakımından tanıtımını yaparak, tarihî kaynak değerini ortaya koymayı amaçlamaktadır
Keywords : Girit, Hanya Kalesi, Ayatodori, Osmanlı Donanması, Sultan İbrahim, Yusuf Paşa