Ön biçimleme ve son biçimleme kavramlarında istem mühendisliği ve istem yazma becerisinin yeri üzerine bir çalışma

Authors : Rüveyda Canbaz, Eyüp Zengin

Pages : 88-104

Doi:10.55036/ufced.1472461

View : 117 | Download : 78

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanlık tarihine bakıldığında günümüzdeki teknolojik gelişmelere her buluşun üzerine bir yenisi daha eklenerek ulaşılmıştır. Özelikle son elli yıldır da teknolojik gelişmeler hayatın her alanını derinden etkilemiştir. Bu sebeple yapay zekâ alanındaki ilerlemeler de teknolojik gelişmelerin dışında tutulamaz. Yıllar içinde yapay zekânın artsüremli olarak ilerlemesiyle ELIZA, PARRY ve Jabberwocky gibi sohbet robotları geliştirilmiştir. İlk ortaya çıkan bu sohbet robotlarında insan ve robotlar arasındaki etkileşimi sağlayabilmek adına istemler (promts) kullanılmıştır. Ancak bu istemler ilkel ve sadece temel işlemleri yerine getiren komutlardı. Fakat ChatGPT gibi gelişmiş dil modelleriyle birlikte istem mühendisliğinde de (promt engeneering) ciddi dönüşümler olmuştur. Artık istemlerin temel görevi sadece komut vermek değil istenilen hedefe ulaşmak, hedefe yönelik çıktıyı elde etmek için sohbet robotlarına rehberlik etmek olmuştur. Böylelikle sohbet robotları hayatın her alanında aktif rol oynayan insanların amaçları doğrultusunda kullanabileceği bir araç haline dönüşmüştür. Çeviribilim perspektifinden bakıldığında günümüzde uzman çevirmenler ve çevirmenlik öğrencileri tarafından da sohbet robotları yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Fakat istemlerin çeviri amaçlı eylemlerde kullanımının nasıl olabileceği hususunda alanda yeteri kadar çalışma olmadığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada çeviri amaçlı eylemlerde ChatGPT sohbet robotunda yoğun bir şekilde kullanılan istemler anlatılmaya çalışılacak ve “İstem mühendisliği (promt engeneering), ön biçimleme (pre-editing) ve son biçimleme (post-editing) kavramlarına dâhil edilmeli midir?” sorusuna cevap aranacaktır. Bu çalışmada çeviri amaçlı eylemlerde ChatGPT sohbet robotunda yoğun bir şekilde kullanılan istemler anlatılmaya çalışılacak ve “İstem mühendisliği (promt engeneering), ön biçimleme (pre-editing) ve son biçimleme (post-editing) kavramlarına dâhil edilmeli midir?” sorusuna cevap aranacaktır.
Keywords : İstem yazma becerisi, istem, istem mühendisliği, ön biçimleme