Teyzem Filmindeki Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Türk Sinemasında Delilik Temsilleri

Authors : Yeşim Argın

Pages : 177-200

Doi:10.56676/kiad.1259959

View : 98 | Download : 81

Publication Date : 2024-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Delilik kavramı sosyal, kültürel, hukuki, ekonomik, politik ve tıbbi alanda birçok tanımı bünyesinde barındırmakla beraber çağlar boyunca kadınlara özgü bir hastalık olarak değerlendirilmiştir. Bu durum sinemada sıklıkla işlenmiş ve deli olarak nitelendirilen kadınlar genellikle duygusal, zayıf, güçsüz olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla sinemada kadınların, edilgen bir yapıda temsil edilerek kurbana dönüştükleri ve ataerkil yapının onlara yüklediği normlar çerçevesinde yeniden şekillendiği söylenebilir. Çünkü ataerkil bir toplumsal yapıda kadınlara atfedilen rollerin dışına çıkanlar düzen bozucu, yıkıcı ve dengesiz olarak nitelendirilmiştir. Bu doğrultuda toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında ataerkil yapıya boyun eğmeye direnen kadınlar, kimi zaman bir düzen problemi çerçevesinde ele alınıp deli olarak damgalanmıştır. Bu çalışmada Teyzem (Halit Refiğ, 1986) filmi özelinden hareketle başrol oyuncusu olan Üftade karakterinin, ataerkil sistemin atfettiği kadınlık rollerinin dışına çıktığında nasıl delilikle tanımlandığı sorununa odaklanılmaktadır. Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında Teyzem filmindeki delilik temsillerinin ortaya çıkarılması ve Üftade’nin ataerkil sisteme dayalı kadınlık rollerinin dışına çıkmasıyla birlikte nasıl deli olarak tanımlandığının belirlenmesi amacıyla, Eleştirel Söylem Çözümlemesi kullanılmıştır. Bu çözümleme sonucunda toplumsal düzene başkaldırı sonucunda başarısız olarak temsil edilen Üftade, var olan düzene boyun eğmeyerek kaçış yolunu deliliğe sığınarak aradığı ve ardından kurtuluşu intihar ederek bulduğu görülmüştür. Bununla beraber üvey babası tarafından tacize uğrayan, sevmeyerek evlenen ve sonrasında eşinden boşanan, fiziksel ve psikolojik şiddet gören, hakarete uğrayan ve âşık olduğu adam tarafından kabul edilmeyen Üftade’nin sonradan delirdiği ve onun delirmesi üzerindeki en önemli etkenlerden birinin ataerkil toplum baskısının olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Kadın, Ataerikl toplum, Delilik, Türk sineması, Teyzem Filmi