Türkiye’de Gelir Üzerinden Alınan Vergiler Üzerine Bir İnceleme: Gelir Vergisi Reformu ve Sonuçları

Authors : Abdurrahman Kaya, Nazan Susam

Pages : 320-343

Doi:10.21180/iibfdkastamonu.1428623

View : 196 | Download : 134

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de gelir üzerinden alınan vergilere bakıldığında, bu vergilerin Osmanlı döneminde hatta Osmanlı’dan önceki dönemlerde bile tahsil edildiği bilinmektedir. Bununla birlikte gelir üzerinden alınan vergilerin günümüzde en bilineni gelir vergisidir. Gelir Vergisi Kanunu’nun tarihi ise gelir üzerinden alınan vergilere kıyasla oldukça yenidir. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde gelir üzerinden alınan bir vergi olan kazanç vergisi, milli gelir esnekliğini sağlayamaması, verimli ve etkin bir vergileme türü olamaması dolayısıyla kaldırılmıştır. Kazanç vergisinin kaldırılmasından sonra 1949 yılında çıkan Gelir Vergisi Kanunu ile yürürlüğe giren gelir vergisi günümüze kadar belli değişikliklerle de olsa gelebilmeyi başarmıştır. Bu çalışmada Türkiye’nin gelir vergisi kanununa kadar uyguladığı gelir vergileri ve gelir vergisine geçiş süreci incelenmiştir. Bu vergilerin yürürlükte olduğu dönemlere ait ekonomik ve siyasi gelişmeler de çalışmaya dahil edilmiştir. Son olarak, kazanç vergisi ile gelir vergisinin 1946-1960 yıllarındaki verileri baz alınarak Maliye Bakanlığı’nın bütçe gerçekleşmeleri karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Bu vergilerin ekonomiye ve bütçeye katkıları ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.
Keywords : Gelir Vergisi Kanunu, Gelir Vergisi, Kazanç Vergisi, Reform